Wydawnictwo X
Wydawnictwo X, wydawnictwo podziemne działające w Krakowie, 1982–1989, założone przez Zdzisława Jurkowskiego i Artura Wrońskiego, na bazie funkcjonującego przed 13 XII 1981 wydawnictwa NOS. Kierował nim Z. Jurkowski. W działalność oficyny zaangażowani byli również Jan Maria Rokita (redaktor), Marek Szczur-Sadowski (prace introligatorskie).
Nakładem wydawnictwa ukazało się 37 druków zwartych, wśród nich publikacje nt. historii, gospodarki, socjologii i religii, m.in. Wilhelma Feldmana „O Rosyi” (wrażenia z wycieczki) (1984), Witolda Gombrowicza „Wspomnienia polskie, Wędrówki po Argentynie” (1987), Henryka Grynberga „Zwycięstwo” (1986), Paula Johnsona „Historia świata (od roku 1917)” (1989), Leszka Kołakowskiego „Religia” (1987), Ryszarda Legutki „Dylematy kapitalizmu” (1985) oraz „Bez gniewu i uprzedzenia. Szkice o książkach, ludziach i ideach” (1989), Aleksandra Sołżenicyna „Archipelag GUŁag 1918–1956: Próba analizy literackiej” (1989) i Mariana Zdziechowskiego „Walka o duszę młodzieży” (1987); dzieła Józefa Mackiewicza, m.in. „Droga donikąd” (1984), „Lewa wolna” (1984), „Zwycięstwo prowokacji” (1984), „Kontra” (1987); pamiętniki i wspomnienia, w tym Andrzeja Bobowskiego „Szkice piórkiem (Francja 1940–1944)” (1987), Zofii Kossak-Szczuckiej „Pożoga wspomnienia z Wołynia 1917–1919” (1985) i Aleksandra Wata „Mój wiek. Pamiętnik mówiony” (1984) oraz „Świat na haku i pod kluczem. Eseje” (1988); poezję Stanisława Barańczaka i powieści Sergiusza Piaseckiego; opracowanie „Literatura źle obecna (rekonesans). Materiały z konferencji naukowej Instytutu Badań Literackich PAN 27 X – 30 X 1981”, nr. kwartalnika „Libertas” 1985–1987 oraz przegląd nr. 14–17 pisma literackiego „Puls”; 1988–1990 ilustrowane pismo „Tumult”; ulotki i plakaty.
Nakłady sięgały około 1 tys. egz. i zależne były od posiadanych zasobów papieru i obj. wydawanej pozycji.
Druk techniką offsetową, na dojściach, m.in. w drukarni Spółdzielni Inwalidów i w Instytucie Fizyki UJ, w zakładach małej poligrafii w Bolechowicach i w Lanckoronie.
Wydrukowane książki, oprócz Z. Jurkowskiego, przewozili Maciej Hunia i Krzysztof Kopeć. Oprawa książek m.in. w mieszkaniu na rogu ulic św. Marka i Reformackiej w Krakowie. W pracach tych pomagali m.in. Jarosław Flis, Małgorzata Flis i Aneta Modelska. Wydawnictwo finansowane było ze sprzedaży książek. Nie odnotowało wpadek.