Encyklopedia Solidarności lipiec - 1981 -

Kalendarium lipiec 1981

• Ukazuje się 1. numer pisma „Obóz” – dwumiesięcznika społeczno-politycznego. Pismo tworzą: Andrzej Ananicz, Krzysztof Dębnicki, Iwanczo Gołybow, Leszek Hensel, Andrzej Jarociński, Jan Malicki, Wojciech Maziarski, Kazimierz Stembrowicz, Edwin Sungarew, Grażyna Szwat-Gołybow, Aleksander Torbanow, Jan Załęski.

1

• Ukazuje się 1. numer „BIS-u” – Biuletynu Informacyjnego Studentów. W skład redakcji wchodzą: Robert Czarnota, Małgorzata Łapińska, Elżbieta Misiewicz, Anna Katarzyna Skalska, Jolanta Staszewska, Kuba Sufin, Małgorzata Siara. Ukaże się tylko 5 numerów.

2-5

• W Teatrze Muzycznym w Gdyni obraduje pierwsza tura I Walnego Zebrania Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańsk. 600 delegatów reprezentuje 870 tys. członków Związku zrzeszonych w 2008 organizacjach zakładowych. Podczas drugiej tury - 13-17 VII, zebrani wybierają 61 członków Zarządu Regionu z przewodniczącym Lechem Wałęsą, delegatów na I KZD „S”, a także członków Komisji Rewizyjnej z przewodniczącą Krystyną Ruchniewicz. Zostają przyjęte uchwały dotyczące m.in. projektu ustaw o samorządzie przedsiębiorstw, środków masowego przekazu, czystości wód Zatoki Gdańskiej oraz organizacji regionalnej Związku. WZD zajmuje się także sprawą przyznawania kartek na mięso, popiera marsze protestacyjne Komitetu Obrony Więźniów za Przekonania, ogłasza strajk pracowników poligrafii i kolportażu; powołuje regionalny Fundusz Społeczny, a także codzienne pismo regionu. Lech Bądkowski zostaje oficjalnie powołany na redaktora naczelnego tygodnika „Samorządność”. Delegaci wystosowują listy do Marszałka Sejmu PRL i premiera gen. Wojciecha Jaruzelskiego […] o spowodowanie w trybie bezzwłocznym wprowadzenia do szerokiego rozpowszechniania filmu w reż. Andrzeja Wajdy pt. „Człowiek z żelaza” […] oraz w sprawie wznowienia druku tygodnika „Przegląd Techniczny – Innowacje”, który przestał się ukazywać z powodu „braku papieru”. 20 VII, na pierwszym posiedzeniu Zarządu Regionu, wybrano 11-osobowe Prezydium w składzie: Stanisław Fudakowski, Bogusław Gołąb, Maria Grubba, Jacek Kłys, Andrzej Kozicki, Konrad Marusczyk, Jacek Merkel, Andrzej Opiela, Jan Samsonowicz, Zdzisław Złotkowski. W XI 1981 Jacka Merkela i Jana Samsonowicza zastępują Adam Drąg i Zbigniew Lis.

4

• W Lesznie obraduje I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Leszczyńskiego. 283 delegatów reprezentuje ok. 60 tys. członków Związku zrzeszonych w 150 organizacjach zakładowych z terenu woj. leszczyńskiego. Wybrano 44-osobowy Zarząd Regionu z przewodniczącym Eugeniuszem Matyjasem. 13 VII odbyło się pierwsze posiedzenie ZR, na którym wybrano Prezydium w składzie: Marek Małachowski i Bronisław Lachowicz – wiceprzewodniczący, Maciej Bauman, Jan Grobelny, Marek Wawrzeniecki, Jacek Sacha, Bogdan Błażejczak – członkowie. Druga tura I WZD odbyła się 24 IX.

• W Bydgoszczy odbywa się I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Bydgoskiego. Przewodniczącym Zarządu Regionu zostaje wybrany Jan Rulewski.

4-5

• W Toruniu odbywa się I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Toruńskiego. Zebrani uchwalają federacyjną strukturę regionu. Na przewodniczącego Zarządu Regionu wybrany zostaje Antoni Stanikowski.

6-7

• W Katowicach odbywa się I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego (pierwsza tura). 871 delegatów reprezentuje ok. 1 129 tys. członków Związku, zrzeszonych w 1325 organizacjach zakładowych. Gośćmi I WZD są: działacz Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela Wojciech Ziembiński oraz przewodniczący Zarządu Regionu Mazowsze Zbigniew Bujak. Druga tura I WZD odbywa się 27-28 VII: zostaje wybrany 62-osobowy Zarząd Regionu z przewodniczącym Leszkiem Waliszewskim. 17 VIII na posiedzeniu ZR wybrano Prezydium w składzie: Teresa Baranowska, Ryszard Błaszczyk (wiceprzewodniczący ds. związkowych), Tadeusz Buranowski, Stanisław Bury, Franciszek Byczek (wiceprzewodniczący ds. interwencji), Jerzy Ciepiela (wiceprzewodniczący ds. organizacji i koordynacji działania), Mieczysław Flis, Andrzej Gorczyca, Stanisław Okoński, Ryszard Nikodem, Elżbieta Seferowicz, Czesław Sławek, Henryk Strzódka, (wiceprzewodniczący ds. informacji).

6-12

• W Kielcach odbywa się I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Świętokrzyskiego. Przewodniczącym Zarządu Regionu zostaje Marian Jaworski.

7

• Ojciec Święty Jan Paweł II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. ustanawia biskupa warmińskiego Józefa Glempa arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski.

10-11

• W Rzeszowie obraduje się I Walny Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Rzeszowskiego. Zostaje wybrany 60-osobowy Zarząd Regionu z przewodniczącym Antonim Kopaczewskim.

10-12

• W Tarnowie obraduje I Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Małopolska. Zostaje wybrany 66-osobowy Zarząd Regionu z przewodniczącym Wacławem Sikorą.

11

• W Warszawie obraduje Zjazd Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. W wyniku krytycznej oceny pracy niektórych członków 12-osobowego Prezydium Komitetu 4 osoby zostają zawieszone, a Roman Bartoszcze prosi o zwolnienie go z pracy w Prezydium. Pozostają: przewodniczący - Jan Kułaj, wiceprzewodniczący - Piotr Baumgart, wiceprzewodniczący i rzecznik prasowy - Gabriel Janowski, skarbnik - Jan Ciosek, członkowie: Stanisław Chrobek, Janusz Rożek, Józef Ślisz. W tajnym głosowaniu dokooptowani zostają: Józef Teliga - sekretarz, Leszek Kamola, Kamil Matuszewski, Jarosław Naszowski, Jan Poterek. Zjazd postanawia o wydawaniu ogólnopolskiego tygodnika „Solidarność Rolników”.

11-13

• W Poznaniu obraduje pierwsza tura I Walnego Zebrania Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Wielkopolska. 360 delegatów reprezentuje ok. 375 tys. członków Związku, zrzeszonych w 1004 organizacjach zakładowych. Wybrano Zarząd Regionu z przewodniczącym Zdzisławem Rozwalaniem. 15 VII na posiedzeniu ZR wybrano Prezydium w składzie: Zdzisław Rozwalak, wiceprzewodniczący – Leonard Szymański i Andrzej Judek, sekretarz – Janusz Pałubicki, skarbnik – Franciszek Kuźma, rzecznik prasowy – Jerzy Nowacki, członkowie: Lech Dymarski (odpowiedzialny za kontakty z KKP), Michał Gerwel i Roman Schefke. Druga tura IWZD odbywa się 29 VIII, trzecia tura 21 IX.

12-13

• W Lublinie odbywa się ogólnopolska konferencja „Solidarność a samorządy pracownicze” z udziałem około 150 przedstawicieli Komisji Zakładowych „Solidarności” oraz komitetów założycielskich samorządu pracowniczego lub Rad Pracowniczych z dużych zakładów pracy, które nie zmieściły się w Sieci, a przejawiają ambicje do odgrywania wiodącej roli w swoim regionie. Konferencja jest zorganizowana w opozycji do Sieci i traktowana jako zebranie założycielskie nowej grupy działającej na rzecz samorządów.

14-20

• Obraduje IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR. I sekretarzem KC pozostaje Stanisław Kania.

17

• W Przemyślu obraduje pierwsza tura I Walnego Zebrania Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Południowo-Wschodniego. 148 delegatów reprezentuje ok. 74 tys. członków Związku. 63 delegatów MKZ Jarosław ogłosiło wolę przyłączenia się do Regionu Rzeszowskiego i opuściło salę obrad. Druga tura I WZD odbyła się 24 VII. 76 delegatów reprezentuje ok. 44 tys. członków Związku. Wybrano Zarząd Regionu z przewodniczącym Czesławem Kijanką. W skład Prezydium weszli również: wiceprzewodniczący - Henryk Baranowski Wojciech Kłyż, Krystyna Osińska – sekretarz, Zygmunt Pyś - skarbnik, Adam Szostkiewicz - rzecznik prasowy, Krzysztof Prokop - kierownik Biura Interwencji, Zbigniew Duchniak. Trzecia tura odbyła się 21 VIII, a czwarta 18 IX.

• W Warszawie odbywa się zjazd przedstawicieli 17 regionalnych Ośrodków Badań Społeczno-Zawodowych NSZZ „Solidarność”.

19

• W Katowicach funkcjonariusze SB i MO zatrzymali, pobili, a następnie porzucili w lesie w okolicach Katowic Józefa Bociana, pracownika Fabryki Domów w Siemianowicach, uczestnika głodówki w obronie więźniów politycznych. Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego przekazał sprawę do Prokuratury Wojewódzkiej i zażądał ukarania funkcjonariuszy.

20

• Prymas Polski abp Józef Glemp przyjmuje przewodniczącego KKP NSZZ „Solidarność” Lecha Wałęsę.

23

• Rząd zmniejsza kartkowe przydziały mięsa, jednocześnie zapowiada podwyżka cen żywności.

Z oświadczenia Prezydium ZR Mazowsze: […] O zgodę na zmianę cen zwrócimy się do naszych członków wtedy, gdy będziemy przekonani, że stanowią one konieczny element wiarygodnego systemu naprawy polskiej gospodarki. W systemie tym muszą być gwarancje dla rzeczywistej samorządności załóg, pełnej samodzielności przedsiębiorstw i mechanizmów kontroli społecznej nad decyzjami gospodarczymi władz. […]

24-26

• W Gdańsku obraduje Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Ustala termin I Zjazdu NSZZ „Solidarność” w dwóch turach: 5-7 IX i 26 IX - 3 X 1981. W końcowym komunikacie […] KKP stwierdza, że kryzys gospodarki polskiej przybiera formę coraz bardziej drastyczną. Z dnia na dzień kurczy się zaopatrzenie w żywność i artykuły przemysłowe pierwszej potrzeby. [...] życie codzienne polskich rodzin staje się udręką. […] Nie ma obecnie ważniejszej sprawy dla naszego Związku, niż zagwarantowanie elementarnych warunków życia narodu.

30

• W Łodzi, Kutnie, Piotrkowie Trybunalskim, Częstochowie i Szczecinie odbywają się „marsze głodowe” kobiet protestujących przeciwko pogarszającemu się zaopatrzeniu w żywność.

31

• Sejm uchwala nową ustawę o kontroli publikacji i widowisk, której projekt został uzgodniony z przedstawicielami „Solidarności” i środowisk twórczych. Ustawa przewiduje możliwość zaskarżenia decyzji cenzury do sądu oraz zaznaczania ingerencji cenzorskich w publikowanych tekstach.

• Gen. Mirosława Milewskiego na stanowisku ministra spraw wewnętrznych zastępuje gen. Czesław Kiszczak.

• Konspiracyjny Komitet Katyński Komitet Katyński (Szczecin) Komitet Katyński. Tygodnik „Jedność” „S” Pomorza Zachodniego z 27 XI 1981 podał informację o zebraniu założycielskim Komitetu Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, które odbyło się w czwartek 19 XI 1981 w siedzibie Zarządu Regionu. Przybyło na nie około 50 osób reprezentujących różne środowiska. (powołany w 1979 r. przez ks. Wacława Karłowicza i Stefana Melaka) organizuje akcję konspiracyjnego ustawienia pierwszego w Polsce pomnika Ofiar Katynia w tzw. Dolince Katyńskiej na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Elementy Pomnika Katyńskiego wykonane przez Arkadiusza Melaka zostały przewiezione na cmentarz kontenerem Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania Miasta. Montaż elementów trwał ok. 2 godzin. W akcji kierowanej przez S. Melaka brało udział 31 osób z Warszawy, Lublina, Gdańska, Katowic i Siedlec (Zygmunt Goławski). Odśpiewano Boże, coś Polskę i hymn narodowy. Pomnik nie doczekał do 1 VIII – na polecenie ambasady sowieckiej kilkutonowy krzyż i płyta z napisem „Katyń 1940” zostały nocą wywiezione przez SB przy użyciu ciężkiego sprzętu. W tym samym miejscu władze ludowa postawiły w 1985 r. swój pomnik z kłamliwym napisem: „Żołnierzom polskim, ofiarom hitlerowskiego faszyzmu, spoczywającym w ziemi katyńskiej - 1941 rok”.