Encyklopedia Solidarności czerwiec - 1983 -

Kalendarium czerwiec 1983

1

• Na apel TKZ „Solidarności” w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu odbywa się 15-minutowy strajk protestacyjny pod hasłem żądania ujawnienia sprawców zabójstwa Grzegorza Przemyka i jawnej rozprawy sądowej.

5

• Na mocy jednorazowego zezwolenia prezydenta Warszawy odbywa się zebranie Zarządu Głównego Stowarzyszenia Filmowców Polskich, na którym Prezydium ZG wraz z Andrzejem Wajdą podaje się do dymisji.

16-23

• Ojciec Święty Jan Paweł II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. przybywa z drugą pielgrzymką do Polski. Na całej trasie pielgrzymki – w Warszawie, Częstochowie, Poznaniu, Katowicach, Wrocławiu i Krakowie – witają go hasła i transparenty „Solidarności”. W Dolinie Chochołowskiej Papież spotyka się z Lechem Wałęsą i jego rodziną.

• Z homilii wygłoszonej 17 VI, podczas mszy św. na Stadionie X-lecia w Warszawie:

[...] Zwycięstwo natury moralnej [...] stanowi istotę wielokrotnie proklamowanej odnowy. Chodzi tu o dojrzały ład życia narodowego i państwowego, w którym będą respektowane podstawowe prawa człowieka. [...] Taki ład może być zarazem zwycięstwem rządzonych i rządzących. Trzeba do niego dochodzić drogą wzajemnego dialogu i porozumienia, jedyną drogą, która pozwala narodowi żyć pełnią praw obywatelskich i posiadać struktury społeczne odpowiadające jego słusznym wymogom; wyzwoli to poparcie, którego państwo potrzebuje, aby mogło spełniać swe zadania i przez które Naród rzeczywiście wyrazi swoją suwerenność.[…]

• Z homilii wygłoszonej 18 VI, podczas mszy św. na Jasnej Górze w Częstochowie:

[…] Czuwam – to znaczy dalej: dostrzegam drugiego. Nie zamykam się w sobie, w ciasnym podwórku własnych interesów czy też nawet własnych osądów. Czuwam – to znaczy: miłość bliźniego – to znaczy: podstawowa międzyludzka solidarność. Czuwam – to znaczy także: czuję się odpowiedzialny za to wielkie, wspólne dziedzictwo, któremu na imię Polska. To imię nas wszystkich określa. To imię nas wszystkich zobowiązuje. To imię nas wszystkich kosztuje. […]

• Z homilii wygłoszonej 20 VI, podczas mszy św. w Katowicach, na lotnisku w Muchowcu:

[…] Tak przeto, drodzy uczestnicy dzisiejszego spotkania na ziemi śląskiej, przyjmijcie w tej naszej wielkiej wspólnocie, którą aż trudno wzrokiem ogarnąć, przyjmijcie raz jeszcze od swego rodaka i następcy św. Piotra ewangelię pracy - i przyjmijcie ewangelię sprawiedliwości i miłości społecznej. Niech ona zespala was głęboko wokół Matki Chrystusa w Jej sanktuarium w Piekarach, tak jak zespalała tutaj całe pokolenia. Niech promieniuje szeroko na życie ludzi ciężkiej pracy na Śląsku i w całej Polsce. Wspomnijmy jeszcze wszystkich zmarłych ludzi pracy, tych, którzy ulegli śmiertelnym wypadkom w kopalniach czy innych miejscach – tych, którzy niedawno zginęli w tragicznych wydarzeniach. Wszystkich. Nas, którzy żyjemy, czeka wielki moralny wysiłek związany z ewangelią pracy: wysiłek zmierzający do wprowadzania w życie polskie sprawiedliwości i miłości społecznej. Pod znakiem Maryi – przy Jej pomocy! Na ten wysiłek i trud: Szczęść Boże! […]

• Na czas pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II w Polsce więźniowie polityczni przetrzymywani w Areszcie Śledczym przy ul. Rakowieckiej w Warszawie ogłosili głodówkę protestacyjną przeciw stanowi wojennemu.

17

• Z konferencji prasowej rzecznika rządu Jerzego Urbana: [Wałęsa] jest to człowiek, który po 13 grudnia 1981 roku też nie okazał, iżby cokolwiek zrozumiał. Lech Wałęsa naszym partnerem się nie stanie. […]

• W Warszawie umiera w niewyjaśnionych okolicznościach 29-letni Andrzej Gosiewski, pracownik Instytutu Badań Jądrowych. Zatrzymany przez MO, gdy wracał ze sztandarem „Solidarności” po mszy św. odprawianej przez Jana Pawła II na Stadionie X-lecia, został następnie skazany przez Kolegium ds. Wykroczeń na karę grzywny za „zakłócanie porządku publicznego”. Choć grzywnę zapłacono, nie wrócił do domu. Jego ciało znaleziono na bocznicy kolejowej. Prokuratura nie zarządziła sekcji zwłok ani nie wszczęła śledztwa.

20

• Rozwiązany zostaje Związek Polskich Artystów Plastyków. Kierownik Wydziału Kultury KC Zdzisław Nawrocki uzasadnia: […] Działalność kierownictwa związku zmierza w niepożądanym kierunku, jest ściśle polityczna, występuje przeciw zasadom socjalistycznego ustroju i zbieżna jest z celami podziemia. […]

26

• W Radomiu, w 7. rocznicę protestów robotniczych, delegacje zakładów pracy składają kwiaty pod pomnikiem Czerwca ‘76. Odbywa się również uroczysta msza św., po której kilkaset osób w milczeniu przechodzi z kościoła pod pomnik.

28

• W Poznaniu ZOMO rozprasza manifestację w rocznicę robotniczych protestów Czerwca 1956.

30

• W Gdańsku znaleziono wiszące na płocie stadionu RKS Stoczniowiec ciało 39-letniego Jana Samsonowicza, działacza Ruchu Młodej Polski, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela i NSZZ „Solidarność”.