Encyklopedia Solidarności kwiecień - 1987 -

Kalendarium kwiecień 1987

1

• Ogłoszona zostaje kolejna podwyżka cen węgla, energii, benzyny oraz prawie wszystkich artykułów spożywczych (herbata o 25%, chleb – 21,5%, masło – 25%, mleko pełne – 18%, mleko zwykłe – 17%, mąka – 17%, cukier – 10%).

• Wyjaśnienie rzecznika prasowego „Solidarności” Janusza Onyszkiewicza: TKK apeluje o używanie w obronie zagrożonego poziomu życia nawet broni strajkowej. W zależności od sytuacji lokalnej i w czasie uznanym przez TKZ-y za najwłaściwszy. Nie jest to jednak – choć pojawiają się takie interpretacje – wezwanie do strajku generalnego.

7

• We Wrocławiu - w związku z podwyżkami cen - 20-osobowa grupa, skandując hasła, przechodzi z trzema transparentami od ul. Śniadeckiej pod Ratusz.

9

• Zostaje opublikowane „Stanowisko NSZZ «Solidarność» w sprawie sytuacji i kierunków przebudowy gospodarki polskiej”: [...] Sytuację gospodarczą charakteryzują niedobory na wszystkich rynkach, dezorganizacja więzi kooperacyjnych, rosnąca inflacja i ceny. Spada wartość złotówki i zaufania do polskiego pieniądza, rośnie dług zagraniczny. Katastrofalnie obniżył się poziom techniczny i jakościowy naszych wyrobów [...]. Doszliśmy do granicy ekonomicznej opłacalności wydobycia surowców, zwłaszcza węgla. Kryzys sięgnął również polskiego rolnictwa [...]. Tak głębokich załamań nie spotyka się we współczesnych gospodarkach przemysłowych końca naszego stulecia.

• We Wrocławiu ok. godz. 15.00 od pl. Solnego do Rynku przechodzi manifestacja licząca ok. 2 tys. osób, w której biorą udział także sympatycy Solidarności Walczącej i Ruchu Wolność i Pokój. Demonstranci niosą transparenty: „Precz z podwyżkami”, „Chcemy prawdziwej reformy”. Milicja zatrzymuje kilkanaście osób, potem przeprowadza rewizje w ich mieszkaniach.

10

• Członkowie Ruchu Wolność i Pokój próbują wręczyć konsulowi generalnemu ZSRS w Krakowie list do Michaiła Gorbaczowa: Równowagi między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim nie zapewni żaden, nawet najśmielszy traktat rozbrojeniowy. Potrafi to uczynić tylko zjednoczona i prężna ekonomicznie Europa, funkcjonująca na zasadzie swoistego bufora między supermocarstwami. Taka Europa stanowi cel działania naszego ruchu.

16

• We Wrocławiu działacze Ruchu Wolność i Pokój i „Solidarności” organizują demonstrację pod hasłami: „Uwolnić Petra Pospichala”, „Solidarność Polski i Czechosłowacji”. Interweniuje milicja, rozpędzając liczący ok. 1000 osób tłum oraz zatrzymując 13 osób - robotników i studentów.

22

• Papież Jan Paweł II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. podczas ogólnej audiencji w Watykanie wyraził swoje zadowolenie z powodu możliwości rejestracji związku zawodowego „Solidarność” w Polsce.

24

• W całym kraju SB przeprowadza prewencyjną akcję kilkuset rewizji i przesłuchań przed 1 maja.

26

• W 46. rocznicę mordu w Katyniu w kościele św. Karola Boromeuszka w Warszawie odbywa się uroczysta msza św. w intencji pomordowanych przez NKWD polskich oficerów.

27

• W rocznicę katastrofy w Czarnobylu w Szczecinie, w trzech punktach miasta, zostają rozmieszczone transparenty: „Zakłady Chemiczne Police – trują”, „Nie chcemy Żarnowca – rok temu był Czarnobyl”, „Ta śmierć nie wybiera – Czarnobyl”. Zostają także rozrzucone ulotki.

• We Wrocławiu ok. 20 osób blokuje ruch 25-metrowym transparentem „Czarnobyl” na ul. Grabiszyńskiej, a następnie na Legnickiej. Pod transparentem „Nie chcemy elektrowni jądrowych” rozdawane są ulotki kwestionujące oficjalne opinie na temat katastrofy w Czarnobylu.

28

• Oświadczenie Ruchu Wolność i Pokój w 40. rocznicę rozpoczęcia Akcji „Wisła”: [...] Przeprowadzona przez jednostki Ludowego Wojska Polskiego miała na celu całkowite przesiedlenie z południowo-wschodnich krańców Polski mniejszości narodowych od wieków tam zamieszkujących [...]. Akcję tą przeprowadzono wespół z UB i KBW w szczególnie brutalny sposób [...]. Żądamy umożliwienia realizacji prawa powrotu Ukraińców i Łemków na ich ziemie przodków, żądamy zwrotu zagrabionego im na skarb państwa majątku trwałego (pola, lasy, zabudowania itp.).

• Na Węgrzech Zsolt Keszthelyi zostaje skazany na 3 lata więzienia za (pierwszą w tym kraju) odmowę służby wojskowej z przyczyn politycznych. Na salę rozpraw nie wpuszcza się widzów, w tym obserwatorów z Amnesty International. Sąd drugiej instancji zmniejsza wyrok do 2,5 roku więzienia. Tzw. sprawa Keszthelyi’ego odbija się szerokim echem w państwach demokracji ludowej, również w Polsce.

29-30

• W Warszawskiej Prokuraturze Wojskowej w obecności przedstawicieli MSW przesłuchiwani są w szpiegowskiej sprawie urzędnika amerykańskiej ambasady Mullera: Magdalena Sokołowska, Janusz Onyszkiewicz, Bronisław Geremek, Henryk Samsonowicz, Klemens Szaniawski. Przesłuchania jednoznacznie wykazują fałszywość zebranych przez kontrwywiad MSW danych operacyjnych. Nikt z przesłuchiwanych nie znał Mullera.

• Paryska „Kultura” publikuje wywiad z płk. LWP Ryszardem Kuklińskim, który po ucieczce na Zachód ujawnia kulisy przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego w XII 1981.