Amsterdamski Stefan
Stefan Amsterdamski, ur. 15 I 1929 w Warszawie, zm. 19 VII 2005 tamże. Absolwent Politechniki Łódzkiej, kierunek chemia (1951), w 1959 doktorat z filozofii nauki na Uniwersytecie Warszawskim, w 1963 habilitacja, od 1989 prof. zw.
941 wywieziony z rodziną na Syberię, 1946 wrócił do Polski. 1947–1948 w PPR, 1948–1968 w PZPR. 1954–1968 pracownik naukowy Uniwersytetu Łódzkiego, od 1966 dziekan Wydz. Historyczno-Filozoficznego; 1968 zwolniony z pracy i usunięty z partii za przynależność do środowiska tzw. rewizjonistów i wspieranie strajku studenckiego, objęty zakazem publikacji i zapisem cenzury; przesłuchiwany, odmówił wyjazdu z kraju; 1968–1970 bez zatrudnienia; 1970–1989 docent w Instytucie Historii Nauki i Oświaty PAN w Warszawie. 1975–1978 w mieszkaniach prywatnych wygłaszał wykłady z najnowszej historii Polski dla środowisk Gromady Włóczęgów i KIK. 5 XII 1975 sygnatariusz Listu 59 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji; 14 I 1976 sygnatariusz Listu 14 przeciwko konstytucyjnemu zapisowi o nierozerwalności sojuszu z ZSRS. 1976–1989 poddawany różnorakim szykanom prawnym i administracyjnym; 22 I 1978 współzałożyciel TKN, członek Rady Programowej, wykładowca społecznych problemów nauki, redaktor „Zeszytów Naukowych TKN”: „Język propagandy” (z Aldoną Jawłowską i Tadeuszem Kowalikiem, 1978), „O czym myśleć nie lubimy, czyli o niektórych dylematach zasady narodowej” (z T. Kowalikiem, 1980), „Plotka a monopol informacji” (z T. Kowalikiem i Krzysztofem Wolickim, 1981), autor w pismach niezależnych (m.in. „Zapis”). 20 VIII 1980 sygnatariusz Apelu 64 intelektualistów popierającego postulaty strajkujących robotników. Od IX 1980 w „S”. 13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce, nast. w Jaworzu i Darłówku, 3 XI 1982 zwolniony. 1983–1989 członek Społecznego Komitetu Nauki (od 1988 w Radzie Ogólnej SKN) i struktury Oświata-Kultura-Nauka (OKNo); 1985 jeden z twórców niezależnego raportu „Polska 5 lat po Sierpniu”, współpracownik podziemnych wydawnictw (m.in. Krąg) i pism (m.in. „Krytyka”). 1989 uczestnik obrad Okrągłego Stołu w podzespole ds. nauki, oświaty i szkolnictwa. IX 1989 – I 1991 wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, twórca Komitetu Badań Naukowych; od 1991 pracownik Instytutu Filozofii i Socjologii PAN; organizator i od 1992 dyr. Szkoły Nauk Społecznych IFiS; wykładowca na uczelniach zagranicznych, uczestnik międzynarodowych projektów badawczych (m.in. w Stanford University, Yale, Collège de France, Instytucie Nauk Humanistycznych w Wiedniu); członek polskiego PEN Clubu, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego
Autor licznych publikacji naukowych z dziedziny filozofii, metodologii i socjologii nauki, m.in. ''Między doświadczeniem a metafizyką'' (PIW, 1973), ''Między historią a nauką'' (PIW, 1981), ''Życie naukowe a monopol władzy'' (NOWa 2, 1981), ''Marzec w filozofii i filozofia marca'' („S” UW, 1981), ''Nauka a porządek świata'' (PWN, 1983), ''Tertium non datur'' (PWN, 1994); tłumacz dzieł filozoficznych.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1997). 5 I 1976 – 24 VIII 1989 rozpracowywany przez Wydz. III/III- -2/III-1/III KS MO/SUSW w ramach SOR/KE krypt. Weteran