Bondyra Józef
Józef Bondyra, ur. 12 II 1947 w Przewalu k. Zamościa, zm. 22 XII 2006 w Zamościu. Ukończył Technikum Mechaniczne dla Pracujących w Zamościu (koniec l. 60.).
Od 1977 prowadził rodzinne gospodarstwo rolne w Przewalu.
W 1981 inicjator i przewodniczący Koła Gminnego „S” RI w Tyszowcach. 8-9 III 1981 uczestnik Zjazdu Zjednoczeniowego „S” RI w Poznaniu. Od 27 XI 1981 współorganizator i uczestnik akcji okupacyjnej siedziby WK ZSL w Zamościu przez rolników „S” RI.
13 XII 1981 o godz. 6.00 rano wywieziony (z innymi uczestnikami protestu) przez ZOMO do lasu pod Łabuniami k. Zamościa, następnie (z grupą osób przeznaczonych do internowania) przewieziony do KW MO w Zamościu, przesłuchiwany i przetrzymywany przez cały dzień w nieogrzewanym samochodzie pod komendą, 13 XII 1981 wieczorem internowany w Ośr. Odosobnienia w Krasnymstawie, od 9 I 1982 we Włodawie, od 29 III 1982 w Lublinie, zwolniony 30 IV 1982. 1982-1988 wielokrotne rewizje w gospodarstwie; 18 XI 1983 tzw. nieznani sprawcy podpalili stodołę, zniszczeniu uległy również przechowywane w niej plony i maszyny rolnicze; kilkakrotnie unikał zatrzymania, uciekając przed nadjeżdżającą obławą MO i SB, i nocując w lesie lub w stogach siana. 1984-1989 członek podziemnej RKK „S” RI Regionu Środkowo-Wschodniego. Zaangażowany w działalność duszpasterstwa rolników, uczestnik spotkań w Domu Rekolekcyjnym w Łabuniach, które były pretekstem do spotkań działaczy „S” RI. W 1985 i 1986 skazywany przez kolegium ds. wykroczeń (pod pretekstem złego zabezpieczenia ppoż.). Od 1985 współorganizator wyjazdów z woj. zamojskiego na coroczne (każda 1. niedziela IX) dożynki „S” RI na Jasnej Górze, m.in. wykonawca dekoracyjnych wieńców ze zboża. Współorganizator obchodów rocznic Konfederacji Tyszowieckiej (1656) i bitwy pod Komarowem (1920). W 1987 gościł (z żoną Teresą Bondyrą) w swoim gospodarstwie delegację MOP (związkowcy z Belgii). Sekretarz ujawnionej w X 1988 Tymczasowej Wojewódzkiej Rady Rolników „S” Województwa Zamojskiego. Działacz społeczny, m.in. w l. 80. inicjator budowy szkoły w Przewalu.
W XII 1989 delegat na KZD „S” RI w Warszawie. 1989-1992 przewodniczący Zarządu Gminnego „S” RI w Tyszowcach, wiceprzewodniczący Rady Wojewódzkiej w Zamościu. 1990-2002 wójt, następnie burmistrz Tyszowiec. W 2000 zaangażowany w odzyskanie przez Tyszowce praw miejskich. Honorowy członek Światowego Związku Żołnierzy AK (1994). Losy i działalność Bondyrów 1981-1986 opisała Joanna Siedlecka w książce ''Jaworowe dzieci'' (Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1988).
Odznaczony Złotym Medalem Za Zasługi dla Pożarnictwa (1997), Odznaką Honorową MEN Za Zasługi dla Oświaty (2001), Srebrnym Krzyżem Zasługi (2006).
1984-1986 rozpracowywany przez Wydz. V WUSW w Zamościu w ramach SOR krypt. Ofset; II 1984 – IX 1989 przez RUSW w Tomaszowie Lub. w ramach SOR krypt. Pogorzelcy.
Region Środkowo-Wschodni, Tyszowce