Encyklopedia Solidarności

Wojciech Buczak, ur. 6 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1955 w Rzeszowie. Absolwent Politechniki Rzeszowskiej Wydz. Budowy Maszyn i Lotnictwa (1980).

1980–1991 pracownik biura konstrukcyjnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego WSK PZL–Rzeszów. Członek Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich (1975–1981).

Od IX 1980 w „S”. I–II 1981 członek straży strajkowej podczas strajku rolników w Rzeszowie. 11–14 XII 1981 oddelegowany służbowo przez Wydz. Rozwoju Konstrukcji Nielotniczych WSK–PZL Rzeszów do Stoczni im. Lenina w Gdańsku do prac naprawczych na statku m/s Paradowski (zwodowanym w tejże stoczni).

Po 13 XII 1981 uczestnik konspiracyjnej działalności „S”; 1981–1989 w ramach TKZ w WSK–PZL Rzeszów pobieranie składek od członków „S” oraz prowadzenie konspiracyjnej biblioteki z wydawnictwami podziemnymi. W ramach struktur TKZ kolportował prasę m.in. „Solidarność Trwa”, „Obrona”, „Tygodnik Mazowsze”, „Wola”, „Hutnik”, „Trwamy”, „Pobudka”, „Z dnia na dzień”, „Galicja” oraz książki, znaczki, kasety itp. pozyskiwane od RKW w Rzeszowie (Andrzej Kazimierczak, Wiesława Lenart i Adam Śnieżek). Uczestnik organizacji pomocy dla represjonowanych i ich rodzin w macierzystym zakładzie pracy oraz w ramach Komitetu Pomocy przy Klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie. Uczestnik manifestacji rocznicowych m.in. Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich organizowanych przez RKW Rzeszów, duszpasterstwa ludzi pracy i pielgrzymek papieskich. Od jesieni 1988 zaangażowany w odtwarzanie struktur „S” w WSK PZL–Rzeszów i regionie rzeszowskim.

1989 funkcyjny działacz struktur „S” WSK PZL–Rzeszów. Od 1989 delegat na WZD Regionu Rzeszów, od 1991 członek Prezydium ZR, 1992–1998 wiceprzew. ZR, 1997–1998 rzecznik prasowy, 1998–2014 przew. ZR tamże. 1989–2014 delegat na WZD Sekcji Krajowej Przemysłu Lotniczego „S”. 1993–2014 delegat na KZD „S”, 1994–2014 członek komisji statutowej KZD „S”, 1994–2006 jej wiceprzewodniczący. 1998–2014 członek KK. 1998–2003 członek RS AWS. Od 2010 członek PiS. 1998–2002 i 2006–2015 radny Sejmiku Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie, 2013–2014 przew. Sejmiku tamże. 2014–2015 wicemarszałek Województwa Podkarpackiego. 2015–2019 poseł na Sejm RP. Od 2019 z-ca dyr. Podkarpackiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Rzeszowie. 2008–2014 prezes Stowarzyszenia Komitetu Społecznego Budowy Pomnika ppłk Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie. Od 2012 członek Ruchu Społecznego im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Od 2016 członek Komitetu Budowy Pomnika Marszałka J. Piłsudskiego w Rzeszowie. 2006–2021 członek Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej Diecezji Rzeszowskiej.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

10 X 1988–24 VII 1989 rozpracowywany przez WUSW w Rzeszowie w ramach SOS krypt. Powrót.

Michał Stręk