Iwanow Mikołaj Lew
Mikołaj Lew Iwanow, ur. 30 XII 1948 w Brześciu w ZSRS (obecnie Białoruś). Absolwent Białoruskiego Uniwersytetu Humanistycznego w Mińsku (1971), doktorat (1977), habilitacja (1989), prof. (2016).
1974–1983 w Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego (usunięty dyscyplinarnie).
1970–1973 dziennikarz w Rozgłośni Radia Białoruskiego w Mińsku, 1973–1985 doktorant, nast. asystent i st. naukowiec w Instytucie Historii Białoruskiej Akademii Nauk w Mińsku.
1978–1982 współzałożyciel i działacz (m.in. z Andriejem Fadinem i Pawłem Kudiukinem) Grupy Młodych Socjalistów w Moskwie, 1978–1979 wydawca samizdatowego pisma „Nowaja Nasza Niwa” w Mińsku.
1980–1990 autor (ps. W.S. Sidorow, I. Mickiewicz, Jan Mickiewicz, Polak zza Buga) w niezależnym piśmie „Biuletyn Dolnośląski” (teksty z ZSRS do Polski przemycała żona Beata), współpracownik Kornela Morawieckiego. Wiosną 1981 współzałożyciel podziemnego Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych w ZSRS w Moskwie; latem 1981 współautor (z A. Fadinem) Posłania do I Krajowego Zjazdu „Solidarności” sygnowanego przez ten komitet (przewiózł je z Moskwy do Polski, nast. było rozpowszechniane wśród delegatów I KZD).
VI 1982 – 1990 członek (w 1983 zaprzysiężony) SW, autor w podziemnych pismach, gł. w „Solidarności Walczącej”, redaktor, tłumacz i kolporter materiałów SW skierowanych do antykomunistycznych środowisk rosyjskich, ukraińskich i białoruskich. 1982–1983 władze ZSRS odmówiły mu prawa do ponownego wyjazdu do Polski, wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany przez KGB w zw. z aresztowaniami w środowisku GMS i Komitetu Założycielskiego WZZ w ZSRS. W 1985 po dojściu do władzy Michaiła Gorbaczowa połączył się z rodziną w Polsce. 1985–1992 adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych UWr. 1988–1989 autor w paryskiej „Kulturze” i „Russkaja Mysl”. 1982–1991 osobisty konsultant K. Morawieckiego do spraw wschodnich, nawiązał i koordynował kontakty z działaczami „Młodych Socjalistów” (Moskwa, Mińsk) i Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych w ZSRS.
1989–1991 współpracownik, 1992–2004 pracownik RWE, Radia Swoboda w Monachium, nast. w Pradze, członek Redakcji Białoruskiej i Redakcji Kaukaskiej. W III 1990 współtwórca Wrocławskiego Klubu Politycznego Wolni i Solidarni. Od 1995 pracownik naukowy w Instytucie Historii Uniwersytetu Opolskiego, wykładowca m.in. w Instytucie Historycznym UWr., Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu, Studium Europy Wschodniej UW.
Od 2007 członek-założyciel Stowarzyszenia Solidarność Walcząca we Wrocławiu. W 1992 Światowego Związku Białorusinów Baćkauszczyna w Mińsku (1992–1998 w Radzie Naczelnej). Od 2009 prezes Zarządu Fundacji Za Wolność Waszą i Naszą z siedzibą w Obornikach Śląskich.
Autor wielu publikacji z zakresu historii Europy Środkowej XX w., m.in. Pierwszy naród ukarany. Polacy w Związku Radzieckim w latach 1921–1939 (1991), Powstanie Warszawskie widziane z Moskwy (2010), Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. „Operacja polska” 1937–1938 (2014), Komunizm po polsku. Historia komunizacji Polski widziana z Kremla (2017).
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2012).