Aktualnie znajdujesz się na:

Biogramy

Kraus Gabriel

Gabriel Kraus, ur. 18 III 1928 w Zamościu. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, kierunek socjologia (1952), w 1970 doktorat z socjologii przemysłu na Uniwersytecie Łódzkim.

1951-1960 pracownik kolejno kilku instytucji i przedsiębiorstw w Opolu i Katowicach (planista, kierownik działów inwestycji), 1961-1968 pracownik Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach Zakład Psychologii i Socjologii Pracy oraz Centralne Laboratorium Psychologii, 1969-1983 adiunkt, docent, następnie kierownik Zakładu Badań Socjologicznych w Śląskim Instytucie Naukowym Uniwersytetu Śląskiego, 1970-1976 równocześnie pracownik Politechniki Śląskiej Filia w Katowicach. 1969-1980 członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, 1978-1980 członek Komitetu Nauk Socjologicznych PAN. 1970-1980 w ZNP, 1970 – VI 1981 w PZPR, członek egzekutywy POP, usunięty za działalność w „S” oraz walkę z Katowickim Forum Partyjnym. 1979-1980 prowadzi sporadyczny kolportaż pism KOR w miejscu pracy.

XI 1980 – X 1991 w „S”, ekspert i doradca MKR Jastrzębie, następnie ZR Śląsko-Dąbrowskiego oraz Krajowej Komisji Górnictwa, w 1981 członek i współautor programu Komisji Humanizacji Pracy, I-II 1981 uczestnik prac komisji negocjacyjnych ws. górnictwa.

13 XII 1981 zatrzymany, przewieziony do KM MO w Zabrzu, 14 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Raciborzu, Jastrzębiu-Szerokiej i Uhercach, zwolniony 31 VII 1982. 1982-1987 kolporter wydawnictw podziemnych w środowisku ŚIN UŚ. Od 1983 na rencie. 1988-1989 wykładowca Wszechnicy Górnośląskiej, Uniwersytetu Robotniczego w Krakowie-Mistrzejowicach oraz w ramach Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. (w kościołach Podwyższenia Krzyża w Gliwicach, Mariackim w Katowicach, Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu).

1991-1993 członek Solidarności ’80, 1993-2001 członek WZZ Sierpień ’80. 1992-1993 członek Rady Ochrony Pracy przy Sejmie. W X 1991 współzałożyciel Górnośląskiej Izby Górniczej (Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa). W 1997 przedstawiciel MKS KWB Bełchatów w rozmowach z przedstawicielami Senatu i rządu w sprawie usunięcia dyr. kopalni. 1997-2001 ekspert Polskiego Lobby Przemysłowego.

W 1987 autor książki wydanej w niezależnym obiegu wydawniczym pod ps. Jan Gazda ''Polska jeszcze nie zginęła... czyli dzwon na trwogę – analiza wchłaniania Polski przez ZSRR'' (Oficyna Śląska); autor wielu publikacji naukowych z zakresu górnictwa, humanizacji pracy, socjologii pracy, m.in. ''Społecznych aspektów wdrażania postępu technicznego w górnictwie węgla kamiennego'' (Kraków 1968), publicysta.

Anna Niezgoda

Opcje strony

do góry