Encyklopedia Solidarności Kwiatkowska-Wyrwisz Elżbieta Krystyna - Biogramy -

Elżbieta Krystyna Kwiatkowska-Wyrwisz, ur. 18 IV 1950 w Wałbrzychu. Ukończyła Studium Bibliotekarskie w Państwowym Ośrodku Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy we Wrocławiu (1972).

1970-1971 pracownik umysłowy w Miejskim Szpitalu nr 2 w Wałbrzychu; 1971-1981 bibliotekarz, następnie starszy bibliotekarz, kierowniczka Filii nr 5 w Miejskiej Bibliotece Publicznej (od 1975 Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Wałbrzychu).

Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego, następnie przewodnicząca KZ w WBP. W VI 1980 delegat na I WZD Regionu Dolny Śląsk. Od IX 1981 pracownik etatowy MKZ, członek MKK Kultury w Wałbrzychu. 1981-1982 bibliotekarz-księgarz-archiwista w MKZ w Wałbrzychu.

Po 13 XII 1981 w ukryciu, 19 XII 1981 zgłosiła się do KW MO w Wałbrzychu, przetrzymywana w AŚ w Wałbrzychu, 23 XII 1981 – 19 I 1982 internowana w Ośr. Odosobnienia we Wrocławiu, od 19 I 1982 w Gołdapi. Wielokrotnie szykanowana: pogróżki, rewizje osobiste, ograniczenie widzeń, karcer, rozmowy ostrzegawcze, 23 VII 1982 zwolniona. Utrzymywała kontakty z działaczami opozycji, kolporterka pism podziemnych, książek, kaset audio, taśm wideo; uczestniczka druku podziemnego pisma „Antykolaborant”. 1982-1984 bibliotekarz w magazynie czasopism w WBP w Wałbrzychu, 1984-1985 pracownik kulturalno-oświatowy w Wałbrzyskiej Wytwórni Sprzętu Sportowego Polsport. 14 III 1984 aresztowana w pracy, następnie zwolniona, 31 III 1984 na wniosek Prokuratury Rejonowej w Wałbrzychu sąd cofnął uchylenie aresztu, do 27 VII 1984 ukrywała się, poszukiwana listem gończym, 27 VII 1984 objęta amnestią. W 1985 otrzymała zakaz wykonywania zawodu bibliotekarza. 4 XI 1985 ponownie aresztowana w pracy. 26 XI 1985 skazana na karę 1 roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Inicjatorka i organizatorka Komitetu Obrony Praworządności im. ks. Jerzego Popiełuszki w Wałbrzychu.

1986-1990 zatrudniona w Stacji Krwiodawstwa w Wałbrzychu; od 1 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 starszy bibliotekarz w WBP w Wałbrzychu.

Odznaczona medalem Zawsze Solidarni Zawsze Solidarni „Zawsze Solidarni”, pismo wydawane 21 II–28 VI 1982 w Łodzi przez Ruch Samoobrony Solidarność; na winietach kolejnych nr. umieszczano za każdym razem inne motto; od nr. 4 w stopce informacja: „Biuletyn Publicystyczno-Informacyjny Ruchu Obrony Solidarności” (2005).

23 II – 27 III 1981 rozpracowywana przez Wydz. III KW MO w Wałbrzychu w ramach SOS krypt. Odezwa; 29 VII 1982 – 24 VIII 1984 przez Wydz. III KW MO/WUSW w Wałbrzychu w ramach KE/SOR krypt. Sowa; 24 VIII 1984 – 21 XII 1989 przez Wydz. III/V WUSW w Wałbrzychu w ramach KE/SOR krypt. Puchacz.

Sebastian Ligarski