Machoń Zbigniew
Zbigniew Machoń, ur. 28 V 1952 w Chocianowie k. Polkowic. Ukończył Technikum Górnictwa Rud w Lubinie (1971).
1971–1990 konstruktor w Fabryce Automatów Tokarskich Ponar Wrocław Zakład nr 2/Fabryce Urządzeń Mechanicznych Ponar-Chocianów.
Od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego, od 12 XII 1980 przew. KZ, 1981 członek MKK w Chocianowie, VI 1981 delegat na I WZD Województwa Legnickiego, VI na I WZD Regionu Dolny Śląsk, 24 X 1981 na
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
WZD Województwa Legnickiego. I–V 1981 współzałożyciel, autor i redaktor zakładowego niezależnego pisma „Biuletyn Informacyjny NSZZ »Solidarność« FAT/FUM w Chocianowie”.
I 1982 kolporter chocianowskiego podziemnego „Serwisu Informacyjnego NSZZ »Solidarność«”. 20 III 1982 po rewizji mieszkania internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Legnicy i Ośr. Odosobnienia w Głogowie, 29 IV 1982 zwolniony. 31 VIII 1982 uczestnik manifestacji w Chocianowie. 1982–1985 kilkakrotnie przetrzymywany, przesłuchiwany, rewizje mieszkania. 1982–1989 kolporter podziemnych pism, m.in. „Serwisu Informacyjnego MKS w Legnicy”, „Z Dnia na Dzień”, „Zagłębia Miedziowego”, „Solidarności Walczącej”, „Regionu”. 1983–1987 w Towarzystwie Przyjaciół KUL.
1989–1990 w „S”, III–V 1989 przew. Komitetu Organizacyjnego w zakładzie. 24 IV–VI 1989 współorganizator, przew. Miejsko-Gminnego KO „S” w Chocianowie, 12 IX 1989–1994 współorganizator, przew. KO tamże, II–V 1990 autor i redaktor „Chocianowskiego Biuletynu Wyborczego”, 1990–1994 radny Rady Miejskiej w Chocianowie z listy KO, 1990–1992 burmistrz Miasta i Gminy Chocianów, 1991–1998 autor i redaktor „Głosu Chocianowa”, 1992 konstruktor w FUM tamże, 1992–1994 własna działalność gospodarcza, 1994–1995 w Stowarzyszeniu Obywatelskim w Chocianowie, 1994–1996 kierownik w Teco-Koszowski w Jeleniej Górze, 1995–2001 w UW, 1996–2018 inspektor w Urzędzie Miasta i Gminy w Chocianowie, od 2018 na emeryturze.
Odznaczony Medalem z okazji XXV rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych i Powstania NSZZ „Solidarność” (2005).
11 X 1982–22 IV 1985 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO w Legnicy/p. V RUSW w Lubinie w ramach KE krypt. Opornik.
Łukasz Sołtysik