Paszkiewicz Jan Antoni
Jan Antoni Paszkiewicz, ur. 28 XII 1956 w Chełmie. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Wydz. Nauk Humanistycznych, kierunek historia (1980).
1980-1981 zatrudniony formalnie w SP nr 9 w Chełmie, faktycznie w świetlicy Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (nie mógł znaleźć pracy w zawodzie nauczyciela), 1981-1990 nauczyciel w SP nr 10.
W 1976 członek Nurtu Niepodległościowego, od III 1977 uczestnik ROPCiO. Kolporter wydawnictw niezależnych oraz uczestnik akcji ulotkowych (m.in. przed wyborami do rad narodowych w 1978 i w III 1980 do Sejmu PRL). Jesienią 1977 organizator w Chełmie tajnego Nurtu Niezależnego, bliskiego ideowo Nurtowi Niepodległościowemu i ROPCiO; członkowie: m.in. Józef Foryt, Ryszard Kiermacz, Andrzej Sienkiewicz i Waldemar Szynal; działania: kolportaż ulotek i wydawnictw niezależnych, grupa przestała działać wskutek dekonspiracji po koniec 1978.
Od XII 1980 w „S”; od 1981 przewodniczący Koła „S” w SP nr 10. Współpracownik „Biuletynu Informacyjnego Regionu Chełmskiego”, współredaktor nr. 22, autor. 14 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Chełmie i Włodawie, zwolniony 4 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982. W 1982 współpracownik redakcji podziemnego pisma „Wolant”, autor not informacyjnych, kolporter. Działacz podziemnych struktur „S” w Chełmie: kolporter podziemnych wydawnictw, uczestnik zbiórek pieniędzy wśród działaczy Związku, uczestnik manifestacji religijno-patriotycznych na tzw. Górce. Od 1987 uczestnik spotkań Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. przy parafii św. Kazimierza Królewicza w Chełmie.
W I 1989 współorganizator Komitetu Założycielskiego Pracowników Oświaty i Wychowania w Chełmie, przewodniczący Prezydium KZ. Członek KO w Chełmie, uczestnik kampanii wyborczej KO „S” przed wyborami parlamentarnymi 4 VI; współprzewodniczący Komisji Wyborczej w Starym Brusie k. Włodawy. 1989-1991 przewodniczący KZ POiW oraz Regionalnej Sekcji OiW; delegat do Krajowej SOiW. 1990-2006 nauczyciel historii i wos w II LO w Chełmie, od 2006 na emeryturze.
Autor lub redaktor wielu publikacji o tematyce historycznej, regionalnej, krajoznawczej i kresowej m.in.: ''Andrzej Marynowski, dyr. Szkoły Rolniczej w Okszowie'' (Okszów-Chełm 2008), ''Ku Niepodległej. Z dziejów oporu antykomunistycznego w Chełmskiem 1944-1989 (teksty, materiały, wspomnienia)'' (Chełm 2008), ''Kresowe peregrynacje'' (Chełm-Janów Lubelski 2009), ''W stronę Chełma... Dzieje miasta i substancja kulturowa okolic'' (Chełm 2000).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008).
1978-1980 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Chełmie w ramach SOS krypt. Przewodnik; 1989 przez Wydz. III WUSW w Chełmie w ramach SOR krypt. Loża; 1984-1989 przez Wydz. III WUSW w Chełmie w ramach KE krypt. Historyk.