Polkowski Jan
Jan Polkowski, ur. 10 I 1953 w Bierutowie, k. Namysłowa. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz. Filologiczny (absolutorium 1978).
1977–1980 w SKS w Krakowie, kolporter niezależnych wydawnictw, m.in. pism „Krytyka” i „Robotnik”. 1978–1986 wielokrotnie zatrzymywany, poddawany rewizjom. W 1978 redaktor niezależnego pisma „Sygnał”, 1978–1980 redaktor Krakowskiej Oficyny Studentów. 1979–1989 pracownik prywatnej firmy elektro-akustycznej w Krakowie. 1980–1981 kolporter publikacji NOW-ej w Małopolsce.
Od 1980 w „S”; współpracownik Sekcji Informacji MKZ Małopolska oraz pisma „Goniec Małopolski”; członek KZ pracowników ZR Małopolska, 1981 pracownik Sekcji Programowej ZR; organizator i zaopatrzeniowiec regionalnej sieci niezależnych bibliotek zakładowych; 1981 współzałożyciel, szef i redaktor Wydawnictwa ABC.
13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Nowym Wiśniczu i Załężu k. Rzeszowa (uczestnik głodówki), 7 VII 1982 zwolniony. VI 1983 – 1990 założyciel, wydawca i redaktor nacz. kwartalnika „Arka”. 1985–1988 wydawca krajowej edycji kwartalnika „Zeszyty Literackie” (Paryż), edytor kilku numerów „Polityki Polskiej”; wydawca (bez firmy) wielu książek m.in. Kornela Filipowicza, Jarosława M. Rymkiewicza, Józefa Mackiewicza. 1987–1990 inicjator Klubu Dyskusyjnego Arka.
W 1989 wydawca i redaktor nacz. dwutygodnika „Świat” w Krakowie. 1990–1996 prezes zarządu Arka Arka „Arka”, podtytuł: „Wolne pismo. Eseistyka, krytyka, literatura, inne formy”, jedno z najważniejszych podziemnych pism społ.-kult., wydawane VI 1983–1989 w Krakowie. Press SA tamże, założyciel i redaktor nacz. Dziennika „Czas Krakowski”. 1991–1992 członek Koalicji Republikańskiej (wiceprezes zarządu krajowego), 1991–1995 przew. rady nadzorczej Film SA. W 1992 podsekretarz stanu w URM, rzecznik prasowy rządu Jana Olszewskiego; przew. rady nadzorczej Polskiej Agencji Informacyjnej w Warszawie. W 1993 współorganizator Komitetu Wyborczego Samorządny Kraków, nast. prezes stowarzyszenia o tej nazwie. W 1996 przew. rady nadzorczej i p.o. prezesa Agencji Rozwoju Miasta w Krakowie, 1996–2003 właściciel firmy public relations. W 1997 rzecznik prasowy Krajowego Sztabu Wyborczego ROP, 1998–1999 doradca przew. Komitetu Integracji Europejskiej, szefa UKIE w Warszawie, 2003–2004 członek zarządu Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego SA w Krakowie, 2006–2007 pełnomocnik zarządu, dyr. ds. rozwoju Mennicy Polskiej SA w Warszawie, 2007–2009 dyr. Biura Zarządu i Spraw Korporacyjnych TVP SA tamże, pełnomocnik zarządu ds. współpracy ze środowiskami twórczymi. Od 2010 sekretarz generalny Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych tamże.
Autor tomów poezji, m.in. To nie jest poezja (1980), Głosy (2012), Gorzka godzina (2015), powieści Ślady krwi (2013). Publikował m.in. w „Zapisie”, „Nowym Zapisie”, paryskiej „Kulturze”, „Arce”, „Piśmie”, „Tygodniku Powszechnym”. Dwukrotny laureat nagrody kulturalnej „S” za twórczość poetycką (1983) oraz z zespołem redakcyjnym „Arki” (1984).
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).
7 VII 1977 – 19 I 1978 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Krakowie w ramach SOS krypt. Autograf; 24 IV 1978 – 8 XII 1982 w ramach SOR krypt. Gama I; 11 X 1978 – 7 X 1981 w ramach SOR krypt. Apostoł; 14 XII 1981 – 30 V 1983 i 15 VII 1983 – 13 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1985 przez Wydz. V/Wydz. III KW MO/WUSW w ramach SOS krypt. Polonista; 4 XII 1987 – 31 XII 1989 przez Wydz. III-1/WOKPP WUSW ramach SOR krypt. Arka.