Serwa Ryszard
Ryszard Serwa, ur. 14 VIII 1952 we Wrocławiu. Absolwent Politechniki Wrocławskiej, Wydz. Górniczy (1979).
W XII 1970, jako uczeń IV LO we Wrocławiu, namalował na murze szkoły napis w proteście przeciwko masakrze robotników Wybrzeża. 1979-1987 majster, konstruktor i technolog w Fabryce Maszyn Górnictwa Odkrywkowego Famago w Zgorzelcu.
VIII/IX 1980 inicjator akcji wypisywania się ze Związku Zawodowego Górników. Od IX 1980 w „S”; członek Komitetu Założycielskiego w Famago, następnie KZ; jesienią 1980 współorganizator branżowych struktur „S” Górników Węgla Brunatnego; w I 1981 założyciel zakładowej biblioteki wydawnictw niezależnych (działała do 1989); w VI 1981 delegat na I WZD Regionu Dolny Śląsk.
Po 13 XII 1981 uczestnik akcji malowania haseł na murach, niszczenia obwieszczeń ogłaszających stan wojenny, organizator Mszy za Ojczyznę w zgorzeleckich kościołach św. Bonifacego i św. Jana Chrzciciela. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 – XII 1987 przewodniczący TKZ w Famago; 1982-1987 członek 3-osobowej Komisji Koordynacyjnej „S” Ziemi Zgorzeleckiej, obejmującej zakłady Zgorzelca, Kopalnię Węgla Brunatnego Turów i Elektrownię Turów w Bogatyni; 1982-1987 zaprzysiężony członek Solidarności Walczącej, lider Oddziału SW w Zgorzelcu. W IV 1982 wydawca 1 nr. podziemnego pisma „Jajco” przygotowanego przez Stanisława Marię Mittka, uczestnik szkolenia w zakresie druku; 31 VIII 1982 współorganizator demonstracji w Zgorzelcu; 1982-1983 z Janem Skowrońskim organizator i uczestnik emisji audycji Radia Solidarność Walcząca w Zgorzelcu; 1982 współzałożyciel, do 1986 redaktor naczelny, autor (ps. Absolwent) i drukarz (z Jerzym Hendzlem) podziemnego zakładowego pisma SW „Fama”. Współpracował z TKZ KWB w Bełchatowie oraz niektórymi TKZ zakładów w Bolesławcu i Pieńsku. Kolporter wydawnictw SW w jęz. czeskim na przygraniczne obszary NRD i Czechosłowacji. XII 1981 – XII 1987 kolporter prasy podziemnej RKS „S” Dolny Śląsk (kontakt m.in. przez Sławomira Borysionka, Małgorzatę i Arkadiusza Dobrowolskich, Małgorzatę Ostaszkiewicz) i SW (kontakt przez S.M. Mittka i Jerzego Pietraszkę), m.in. „Z Dnia na Dzień”, „Solidarności Walczącej”, „Repliki”, „Famy”, „Zgorzeliny”, „Tygodnika Mazowsze”, „Biuletynu Dolnośląskiego”; sprowadzał materiały poligraficzne oraz książki z Wrocławia i Warszawy. 24 IV 1985 aresztowany (z J. Hendzlem), przetrzymywany w areszcie RUSW w Zgorzelcu i Lubaniu, w 25 V 1985 zwolniony, 19 VIII 1985 wyrokiem Sądu Rejonowego w Zgorzelcu skazany w trybie nakazowym na 2 lata więzienia (w wyniku pisanych odwołań od wyroku nie trafił do więzienia), we IX 1986 objęty amnestią.
Od XII 1987 na emigracji w RFN, XII 1987 – VI 1990 pracował w Lebach, 1988-1989 wydawca w Saarbrücken pisma „Solidarność Walcząca” oraz ulotek dla emigracji polskiej, kolportowanych w polskich parafiach. VI-XII 1990 w Australii; od I 1991 w RPA, do 2000 inżynier w firmie Iscor w Thabazimbi, 2000-2002 kierownik w zakładach De Beers w Messinie oraz firmie Samquartz w Delmas, 2002-2006 inspektor w Urzędzie Górniczym w Witbank, 2006-2007 główny inżynier firmy Metorex tamże, 2007-2008 w zakładach Simrec w Lydenburgu, od 2008 w kopalni Xstrata w Witbank.
Do 20 XI 1985 rozpracowywany przez p. III RUSW w Zgorzelcu w ramach SOR krypt. Maj.