Skonka Leszek Jerzy
Leszek Jerzy Skonka, ur. 8 I 1930 w Łodzi, zm. 19
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
2019 we Wrocławiu. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, kierunek polonistyka (1956); doktorat (1967).
1956-1961 pracownik Wydz. Kultury Prezydium MRN we Wrocławiu, 1958-1961 założyciel i dyr. Miejskiego Uniwersytetu Robotniczego tamże, w 1961 podinspektor szkolny w Wydz. Oświaty MRN tamże; 1961-1967 starszy asystent i doktorant w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu; 1967-1968 wizytator Kuratorium Okręgu Szkolnego we Wrocławiu; 1970-1976 adiunkt w Instytucie Organizacji i Zarządzania na Politechnice Wrocławskiej; 1970-1987 wykładowca i dyr. ds. pedagogicznych Studium Organizacji i Zarządzania Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej, wykładowca w Studium Doskonalenia Kadr Kierowniczych Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy we Wrocławiu, doradca ds. wdrożeń nauki w gospodarce, publicysta. 1949-1951 współzałożyciel i lider Młodzieżowej Organizacji Niepodległościowej w Łodzi, skupiającej młodzież robotniczą (gromadzenie materiałów niepodległościowych, druk i kolportaż ulotek, samokształcenie polityczne i obywatelskie); członek Towarzystwa Przyjaciół KUL. W 1951, zagrożony aresztowaniem, wyjechał do Wrocławia. 1951-1955 w ZMP, następnie w SD, 1956-1958 członek władz miejskich SD, usunięty z partii z powodu poglądów politycznych niezgodnych z oczekiwaniami władz. 1960-1965 przewodniczący dolnośląskiego Zarządu Okręgu Towarzystwa Kultury Moralnej. W III 1968 uczestnik demonstracji we Wrocławiu, zwolniony z pracy, bez zatrudnienia do 1970. 1977-1980 działacz wrocławskiego ROPCiO; w 1978 współzałożyciel Klubu Refleksji Obywatelskiej we Wrocławiu i założyciel Niezależnego Zespołu Współpracy Naukowej. Od 1978, po rozłamie w ROPCiO, związany z grupą Andrzeja Czumy, 1978-1980 członek Rady Sygnatariuszy ROPCiO. W X 1979 założyciel Grupy Anty-Berufsverbot (GAB) do walki z dyskryminacją zawodową działaczy opozycji. Współzałożyciel, redaktor i drukarz czasopism niezależnych: 1979 „Wiadomości Naukowych”, 1979-1980 „Refleksji, Propozycji, Działań”, 1979-1981, z Edwardem Staniewskim, „Komunikatu” (GAB), 1980-1981 „Demokracji Związkowej”, w 1981 „Wolnych Związków Zawodowych”. W 1980 współautor raportu GAB na konferencję KBWE w Madrycie o stosowaniu dyskryminacji w pracy zawodowej jako narzędzia walki władzy z opozycją demokratyczną.
21 VIII 1980 założyciel i organizator Komitetu Założycielskiego WZZ we Wrocławiu; współorganizator MKS tamże; do X 1980 członek Prezydium MKZ, usunięty w wyniku konfliktu. Autor szkoleń z zakresu praw robotniczych. Wielokrotnie zatrzymywany przez SB.
1982-1989 założyciel i autor w podziemnym piśmie „Studium Wiedzy Związkowej” (10 nr.). 1987-1989 rewident w Zakładach Energetycznych we Wrocławiu, od 1989 na rencie. Przeciwnik Okrągłego Stołu.
W 1989 współzałożyciel, następnie przewodniczący Komitetu Pamięci Ofiar Stalinizmu we Wrocławiu, w 1990 inicjator budowy Pomnika Ofiar Stalinizmu tamże. Od 2000 na emeryturze.
Autor ok. 300 publikacji z zakresu nauk humanistycznych, pedagogiki, ekonomii, samorządów robotniczych.
1978-1984 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW we Wrocławiu w ramach SOR krypt. Punkt/Stonka.
Maciej Olejniczak, Łukasz Sołtysik