Skwira Adam
Adam Skwira, ur. 1 XI 1935 w Nagoszynie k. Dębicy, zm. 31 XII 2007 w Katowicach. Ukończył Państwowe Liceum Korespondencyjne w Bytomiu (1964).
1963–1981 członek Stowarzyszenia PAX.
W 1955 górnik w KWK Dębieńsko, 1955–1981 m.in. górnik, cieśla, brygadzista podsadzki w KWK Wujek. 1–3 IX 1980 członek KS podczas strajku w zakładzie, od 4 IX 1980 członek Zakładowej Komisji Robotniczej. Od IX 1980 w „S”; członek Komisji Założycielskiej, od 21 I 1981 KZ; w VII/VIII i XII delegat na I i
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego; od VIII 1981 członek Komisji Rewizyjnej.
13–16 XII 1981 współorganizator, członek KS podczas strajku w zakładzie. 20 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, nast. w areszcie KW MO w Katowicach; zwolniony z pracy. 27 XII 1981 aresztowany, osadzony w AŚ w Katowicach, 9 II 1982 skazany przez Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na sesji wyjazdowej w Katowicach na 3 lata pozbawienia wolności, osadzony w ZK w Raciborzu, Strzelcach Opolskich (latem 1982 uczestnik głodówki) i Kłodzku, 16 V 1983 zwolniony na mocy aktu łaski Rady Państwa. V – IX 1983 bez zatrudnienia, IX 1983 – V 1985 górnik w KWK Śląsk; od V 1985 na emeryturze. 1983–1989 współorganizator corocznych uroczystości ku czci poległych górników z KWK Wujek, kolporter wydawnictw podziemnych, m.in. pism „Górnik Polski”, „Głos Śląsko-Dąbrowski”.
W 1989 członek KO w Katowicach. 1989–2007 członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika ku Czci Górników KWK Wujek w Katowicach Poległych 16 XII 1981/Społecznego Komitetu Pamięci Górników KWK
Wujek Wujek "Wujek", pismo wydawane od jesieni 1982 – I 1986 w Katowicach przez Młodzieżowy Komitet Oporu Społecznego przy KWK Wujek zrzeszony w sieci KOS.
w Katowicach Poległych 16 XII 1981, 1991–2007 członek Komisji Rewizyjnej. Oskarżyciel posiłkowy w procesie funkcjonariuszy ZOMO, oskarżonych o masakrę w KWK Wujek, w 1994 współzałożyciel Związku Więźniów Politycznych Okresu Stanu Wojennego w Katowicach.
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).
15 II – 14 V 1982 rozpracowywany przez Wydz. V-2 KW MO w Katowicach w ramach SOR krypt. Brynów.
Wojciech Skwira