Stepek Jan Andrzej
Jan Andrzej Stepek, ur. 23 XII 1951 w Sanoku, zm. 9 XI 1996 w Rzeszowie. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Wydz. Nauk Humanistycznych (1977); członek Koła Naukowego Studentów Historii (opiekun prof. Jerzy Kłoczowski).
Od połowy l. 70. związany ze środowiskami opozycyjnymi: w kontakcie z Bogdanem Borusewiczem, Januszem Krupskim, Piotrem Jeglińskim, m.in. w 1976 (po wyjeździe P. Jeglińskiego do Paryża i przerzucie do kraju powielacza) współtwórca niezależnego wydania książki George’a Orwella ''Folwark zwierzęcy''; działacz w Duszpasterstwach Akademickich oo. pallotynów i oo. dominikanów (w tym czasie w kontakcie m.in. z Leszkiem Moczulskim, Wojciechem Ziembińskim, Antonim Macierewiczem). W 1977 udostępniał mieszkanie introligatorom niezależnych wydawnictw (m.in. 1. nr. kwartalnika literackiego „Zapis”). 14 V 1977 z kilkoma osobami zatrzymany w pociągu do Krakowa w drodze na pogrzeb Stanisława Pyjasa. Latem 1977 współorganizator w Lublinie (w mieszkaniu Bożeny Wronikowskiej) klubu dyskusyjnego (z udziałem gości, m.in. Władysława Bartoszewskiego, Jacka Woźniakowskiego): w toku tych spotkań powstała m.in. idea wydawania niezależnego pisma „Spotkania”, w redakcji „Spotkań” odpowiedzialny za problematykę ukraińską, opracowanie techn. pisma i serii wydawniczej „Biblioteka Spotkań”. 1977-1979 pracownik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku; od IX 1979 studia doktoranckie na KUL. Uczestnik spotkań z działaczami RMP na Górze św. Anny.
25-31 VIII 1980 uczestnik głodówki solidarnościowej ze strajkującymi robotnikami Wybrzeża w kościele MB KP w Stalowej Woli (z Januszem Krupskim, Januszem Bazydłą, Stanisławem Sudołem i Markiem Zielińskim); od IX 1980 w „S”, sekretarz Koła „S” na KUL. Od 1 V 1981 pracownik Biura Historycznego przy Ośrodku Badań Społecznych MKZ „S” w Gdańsku, odpowiedzialny za zbieranie materiałów nt. Grudnia ’70, autor opracowania dot. wydarzeń w Szczecinie w 1970 (''Grudzień 1970'', Paryż 1986); redaktor i autor wstępu do broszury Gleba Jakunina ''O aktualnym stanie rosyjskiego kościoła prawosławnego i perspektywach religijnego odrodzenia Rosji. Referat przedłożony Chrześcijańskiemu Komitetowi Obrony Praw Wierzących w Rosji'' (Lublin-Warszawa-Kraków 1981).
Po 13 XII 1981 uczestnik strajków w WSK PZL Świdnik i FSC w Lublinie, następnie w ukryciu (m.in. w Rzeszowie i w Soninie na plebanii u ks. Jana Jakubowskiego), działacz podziemia, m.in. zaangażowany w szkolenie drukarzy. 23 IX 1982 zatrzymany w Warszawie, 5 XI 1982 po wyrażeniu zgody na emigrację zwolniony.
Od IX 1983 na emigracji we Francji. Współpracownik wydawnictwa Editions Spotkania, zaangażowany w przygotowanie do druku wielu książek, redaktor pierwszych nr. kwartalnika „Libertas”, korespondent Radia Wolna Europa, uczestnik spotkań z przedstawicielami emigracji rosyjskiej, ukraińskiej, czeskiej i afgańskiej. W 1989 współautor (z P. Jeglińskim) tekstu ''Dlaczego nie pojedziemy do Warszawy'' („Arka” nr 26, 1989) wyjaśniającego powody, dla których Editions Spotkania odmówiły udziału w V 1989 w warszawskich Międzynarodowych Targach Książki. Od VII 1990 w Polsce, redaktor nacz. tygodnika „San” w Rzeszowie, od IX 1990 dziennika „Nowiny”, od III 1993 redaktor w dziale zagranicznym pisma; od VII 1995 redaktor nacz. gazety „Wieczór Wrocławia”.
Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności (2017).
14 XI 1977 - 9 VII 1979 rozpracowywany przez Wydz. III KWMO w Krośnie w ramach SOS krypt. Historyk;
4 III 1980 - XI 1982 przez Wydz. IV KWMO w Lublinie w ramach SOR krypt. Redaktorzy; od 23 IX 1985 objęty Zabezpieczeniem Operacyjnym, 11 XII 1986 – 16 I 1990 rozpracowywany przez Wydz.
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
WUSW w Krośnie w ramach SOS krypt. Historyk.
Michał Stręk