Encyklopedia Solidarności

Ryszard Szlenga, ur. 23 X 1941 w Piekarach Śląskich. Ukończył Studium Zawodowe w Technikum Mechanicznym w Bytomiu przy Zakładach Dolomitowych (1980).

1959-1963 zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Katowicach, 1963-1967 w WPK Katowice Zajezdnia w Świerklańcu, 1967-1971 w Zajezdni w Bytomiu, 1971-1982 w Zakładach Remontowo-Montażowych Przemysłu Metali Nieżelaznych Montomet w Piekarach Śl. 1970-1979 w PZPR, 1971-1980 członek ZZ Metalowców.

Od IX 1980 w „S”, współorganizator i członek Komitetu Założycielskiego „S” w zakładzie pracy, członek KZ. 1980-1981 w KPN. Od 27 IV 1981 z ramienia KZ pełnomocnik, członek Komisji ds. BHP w Montomecie. Delegat I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD (Województwa Katowickiego) Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

14 XII 1981 współorganizator strajku, członek KS, łącznik z KWK Julian i KWK Andaluzja w Piekarach Śl. W nocy 15/16 XII 1981 KS podjął decyzję o rozwiązaniu strajku. 16 XII 1981 zatrzymany na ulicy na terenie Piekar Śl., doprowadzony do KM MO, przesłuchiwany i zatrzymany, 19 XII 1981 aresztowany, przewieziony do AŚ w Zabrzu. 8 I 1982 skazany na 4 lata więzienia. Zwolniony dyscyplinarnie z pracy. Od 4 II 1982 osadzony w ZK w Raciborzu (uczestnik głodówki o status więźnia politycznego, ukarany 7 dniami tzw. twardego łoża, 4-11 V 19821), 9 VI – 28 IX 1982 w ZK w Strzelcach Opolskich (15-31 VIII 1982 uczestnik głodówki o status więźnia politycznego, od 26 VIII 1982 przymusowo dokarmiany), od 28 IX 1982 w ZK w Kłodzku. 12 I 1983 Rada Pracownicza Montometu wystąpiła do Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z wnioskiem o przedterminowe zwolnienie z powodu trudnej sytuacji rodzinnej, bez odpowiedzi. 21 IV 1983 zwolniony.

Od 19 XII 1983 z rodziną na emigracji w Szwecji. Do VI 1985 nauka języka, 1985-1988 zatrudniony w warsztacie przy salonie samochodowym w Kalmarze, elektromechanik samochodowy, 1988-2007 operator zespołu maszyn produkcyjnych w zakładzie produkcyjnym paneli podłogowych Kährs w Nybro, od 2007 na emeryturze. 1986-1988 współorganizator i przewodniczący Związku Polaków w Sztokholmie Oddział w Kalmarze.

Halina Żwirska