Szpakowski Zdzisław
Zdzisław Szpakowski, ur. 1 III 1926 w Swisłoczy (obecnie Białoruś), zm. 26 X 2006. Ukończył szkołę podchorążych Dym. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, kierunek socjologia (1952).
Od 1942 w NOW w Siedlcach, następnie w NSZ i w NSZ AK; po zajęciu ziemi siedleckiej przez NKWD w konspiracyjnym Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym - dowódca młodzieżówki; zagrożony aresztowaniem, w leśnym oddziale zbrojnym; po ujawnieniu się jesienią 1945 w Warszawie nadal w kontakcie z NZW, w 1946 ponownie w podziemiu; ujawnił się wiosną 1947. Od 1954 wykładowca na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, członek warszawskiego KIK, 1966-1988 redaktor działu historycznego „Więzi”, w latach 50. i 60. wykładowca Towarzystwa Kursów Naukowych; w 1979 sygnatariusz apeli i listów w obronie bitych studentów, osób represjonowanych, robotników Radomia i Ursusa.
Od IX 1980 w „S”, doradca KS w Lublinie.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce. Inwigilowany od 1945 do 1989. W latach 80. współpracownik Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. Wola Wola „Wola”, pismo wydawane w Warszawie I 1982 – 11 IX 1989, od 1989 jako oficjalne pismo „S” Regionu Mazowsze. w Warszawie oraz Duszpasterskiego Ośrodka Kultury Chrześcijańskiej w Stalowej Woli; współtwórca (z Adamem Stanowskim) programu Studium Społecznego Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Stalowej Woli, wykładowca historii związków zawodowych i najnowszej historii Polski (1986-1989) tamże; prelegent podczas tygodni kultury chrześcijańskiej w całej Polsce.
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).