Encyklopedia Solidarności

Halina Szpigiel, ur. 21 VI 1929 w Strykowie k. Łodzi. Ukończyła LO nr V w Łodzi (1949).

1957-1969 pracowniczka Związku Filmowców Polskich, Oddział w Łodzi, 1969-1989 Wydz. Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego.

Od IX 1980 w „S”, członek Komitetu Założycielskiego na Wydz. Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ, od X 1980 w KZ; 21 I – 18 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 uczestniczka strajku łódzkich studentów na Wydz. Filologicznym UŁ.

13 XII 1981 uczestniczka demonstracji przed siedzibą ZR Ziemia Łódzka, 15 XII 1981 przed budynkiem Wydz. Prawa UŁ. Współpracowniczka podziemnej Uczelnianej Komisji Koordynacyjnej „S” UŁ, organizatorka (m.in. ze Zbigniewem Głuszczakiem, z Emilią Staniszewską, Jolantą Bagrowską, Jadwigą Grabowską i Jolantą Wiedeńską) pomocy socjalnej, np. zapomóg finansowych, wczasów dla osób z uniwersyteckiej „S” i ich rodzin. 1982-1984 współpracowniczka podziemnego pisma „Biuletyn Uniwersytetu Łódzkiego”, udostępniała swoje mieszkanie na drukarnię, przepisywała teksty, wykonywała matryce, drukowała (z Z. Głuszczakiem, Małgorzatą Kępczyńską-Nowaczyk i Adamem Nowaczykiem); od 1982 kolportowała na Wydz. Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ pisma podziemne (we współpracy z Z. Głuszczakiem, Bogną Maurer, Katarzyną Kołodziejczyk i Barbarą Pajkert), m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Biuletyn Uniwersytetu Łódzkiego”, „Solidarni. Wiadomości Wojenne” i „Prześwit”. 1982-1987 łączniczka (z B. Maurer) UKK z Międzyzakładowym Komitetem Porozumiewawczym „S”, m.in. wymiana wydawnictw podziemnych i informacji. Od 1989 na emeryturze.

Odznaczona medalem O Niepodległość Polski i Prawa Człowieka 13 XII 1981 – 4 VI 1989 (2002), Złotym Krzyżem Zasługi (2005).

Tomasz Czarnecki