Szymański Roman
Roman Szymański, ur. 10 V 1945 w Szczuczynie k. Grodna (obecnie Białoruś). Ukończył Technikum Mechaniczne w Szczecinie (1976).
1962-1968 pracownik Parowozowni Szczecin Główny, 1968-1975 Parowozowni Wzgórze Hetmańskie, 1976-1982 adiunkt, starszy adiunkt i referendarz w Dziale Trakcji Dyrekcji Rejonowej PKP w Szczecinie, 1982-2005 referendarz, starszy referendarz i radca w Lokomotywowni Szczecin Port Centralny.
W VIII 1980 uczestnik zbiórki pieniędzy na niezależny związek zawodowy oraz akcji zbierania podpisów na listach popierających strajkujących robotników w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego; od IX 1980 w „S”, przewodniczący Komitetu Założycielskiego, następnie przewodniczący KZ w Dyrekcji Rejonowej PKP; członek Zarządu „S” Pomorskiej DOKP (odpowiedzialny za komunikację związkową).
Po 13 XII 1981 uczestnik akcji zamalowywania tablic PZPR na terenie DOKP, przepisywacz podziemnych biuletynów; w I 1982 kolporter list działaczy „S” internowanych w Ośr. Odosobnienia w Goleniowie, Wierzchowie, Kamieniu Pomorskim i Darłówku, następnie m.in. listy pobitych 13 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 w Ośr. Odosobnienia w Wierzchowie; kolporter wydawnictw podziemnych (m.in. wiersza ''Do generała''). 17 II 1982 przeszukany, zatrzymany, 19 II 1982 aresztowany z nakazu Wojskowej Prokuratury Garnizonowej za rozpowszechnianie ulotek i czasopism podziemnych, 20 IV 1982 przekazany do dyspozycji Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy, 22 V 1982 Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie, skazany na 1,5 roku więzienia, zwolniony 19 VI 1982 ze względu na stan zdrowia, 29 IX 1982 w trybie apelacyjnym Sąd Najwyższy podtrzymał wyrok w zawieszeniu.
W 1989 uczestnik reaktywacji „S” w Szczecin Porcie Centralnym. Od 2005 na emeryturze.
Do 25 XI 1983 rozpracowywany przez Wydz. II WUSW w Szczecinie w ramach SOR krypt. Kolporter.