Encyklopedia Solidarności

Józef Śreniowski, ur. 5 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1947 w Łodzi. Absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, Wydz. Ekonomiczno-Socjologiczny (1971).

W III 1968 uczestnik protestów studenckich, wieców pod Biblioteką UŁ, 21-22 III 1968 współorganizator studenckiego strajku okupacyjnego na Wydz. Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ; następnie autor i organizator kolportażu ulotek, współzałożyciel grupy dyskusyjno-samokształceniowej; 1968-1969 dwukrotnie zawieszony w prawach studenta. 1968-1975 inicjator (z Jolantą Elkan, Barbarą i Konradem Tatarowskimi, Krystyną Wasielewską) przepisywanego na maszynie samizdatu. 1969-1971 pracownik Muzeum Archeologiczno-Etnograficznego w Łodzi. 1971-1973 organizator akcji pomocy dla rodzin uwięzionych działaczy organizacji Ruch. 1971-1974 doktorant w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie, w 1975 pracownik Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, 1975-1977 Spółdzielni Mieszkaniowej Lokator. 1975/1976 współorganizator akcji zbierania podpisów pod listem do Sejmu PRL przeciw planowanym zmianom w Konstytucji. W II 1976 współorganizator (z Mieczysławem Korczakiem, Wiktorem Niedźwiedzkim, Włodzimierzem Gromcem) pomocy finansowej i prawnej dla robotnic Zakładów Przemysłu Dziewiarskiego Bistona wyrzuconych z pracy za udział w strajku (18 II 1976). VII 1976 – 1977 inicjator i współorganizator pomocy dla represjonowanych z łódzkich zakładów. 1976-1981 członek KOR, następnie KSS KOR, członek redakcji i autor do niezależnego pisma „Robotnik”, autor do „Biuletynu Informacyjnego” KOR/KSR KOR i „Głosu”; obserwator procesów politycznych i rozpraw przed sądami pracy; uczestnik akcji informacyjnych (w tym malowania na murach) w obronie represjonowanych działaczy opozycyjnych i robotniczych (m.in. w Tarnobrzegu, Sandomierzu, Grudziądzu, Karsznicach – w obronie Edmunda Zadrożyńskiego, Jana Kozłowskiego i Tadeusza Kolany); organizator działalności wydawniczej w Łodzi. 1977-1978 współzałożyciel niezależnego pisma „Kronika Łódzka”, organizator dodruków „Robotnika”, hurtowego kolportażu w Łodzi, dostaw „Robotnika” do Radomia, Gdańska, Nowej Huty i na Śląsk. W V 1978 uczestnik 9-dniowej samotnej głodówki w Łodzi w obronie aresztowanych Błażeja Wyszkowskiego oraz Edwarda Wojciecha Jeśmana i Elżbiety Lewińskiej. W 1979 współautor i sygnatariusz Karty Praw Robotniczych. Ponad sto razy zatrzymywany na 48 godz.

VII-VIII 1980 wspomagał strajki w Lublinie i na Wybrzeżu; obsługiwał wraz z Jackiem Kuroniem telefoniczny punkt informacyjny w jego mieszkaniu; z Anną Bazel, Aleksandrą Saratą i Janem Narożniakiem monitorował strajki m.in. w Miejskich Zakładach Komunikacyjnych i Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w Warszawie. Zatrzymany 18 VIII 1980 razem z J. Kuroniem, wywieziony do Łodzi, zwolniony po 48 godz.; pojechał do strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Od jesieni 1980 doradca Ogólnopolskiej Sekcji Włókna i Skóry „S”, redaktor biuletynu „Serwis Włókniarzy”; współzałożyciel Międzyzakładowej Oficyny Wydawniczej MOWa w Łodzi; IX/X 1981 gość I KZD; współpracownik Agencji Prasowej Solidarności. 22 XI 1981 sygnatariusz deklaracji ideowej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość.

13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Łęczycy, Łowiczu, 18 VIII 1982 zbiegł ze szpitala w Łowiczu. W ukryciu w Krakowie; założyciel drukarni prasowej pracującej dla podziemnych struktur „S” Małopolski. 22 X 1984 aresztowany, 11 II 1985 skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Łodzi na karę 2 lat i 4 mies. więzienia, w drugiej instancji zmniejszoną do 2 lat, osadzony w ZK w Braniewie (V/VI 1985 uczestnik głodówki solidarnościowej z ks. Sylwestrem Zychem), następnie w ZK w Łęczycy (trzykrotnie pobity przez służbę więzienną, m.in. z Andrzejem Filipczykiem, Jerzym Kajakiem, Krzysztofem Gosem, Mirosławem Andrzejewskim, Tadeuszem Wypychem, Markiem Łuczakiem, 6 III – 17 VII 1986 prowadził samotną głodówkę w obronie Czesława Bieleckiego); 7 IX 1986 zwolniony na mocy amnestii. W 1987 organizator łódzkiego biura Komisji Interwencji i Praworządności „S”.

1999-2000 pracownik Komisji POiW „S” Łódź-Bałuty, 2000-2005 bezrobotny, 2005-2006 pracownik Spółdzielni Socjologicznej Przedsięwzięcie, od 2007 IPN Oddział w Łodzi. W 1997 założyciel Stowarzyszenia Solidarności Społecznej, 2005-2006 członek Stowarzyszenia Wolnego Słowa, w 2007 założyciel Stowarzyszenia Ślad.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).

15 III 1968 – 24 IX 1974 rozpracowywany przez Wydz. III KM/KW MO w Łodzi w ramach KE krypt. Socjolog; 1976-1989 przez Wydz. III KW MO/WUSW w Łodzi w ramach SOR krypt. Klub.

Wiesław Maciejewski