Encyklopedia Solidarności Ukleja Wiesław - Biogramy -

Wiesław Ukleja, ur. 20 VII 1956 w Komprachcicach k. Opola. Absolwent Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu, Wydz. Mechaniczny (1981).

W 1973 w I LO w Opolu członek opozycyjnie nastawionej grupy uczniów (m.in. ze Zbigniewem Bereszyńskim, Andrzejem Jaroszem, Krzysztofem Tomańskim) prowadzącej dyskusje na tematy polityczne. W XII 1977 kolporter w Opolu „listów gończych” za Edwardem Gierkiem, w III 1978 zatrzymany i przesłuchiwany (ze Z. Bereszyńskim). W 1981 specjalista ds. technicznych w PKS Oddział Towarowo-Osobowy w Opolu.

W X 1980 założyciel i od 6 X 1980 przewodniczący Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NZS w WSI w Opolu, następnie przewodniczący Zarządu Uczelnianego, członek KKK, w X 1980 współzałożyciel i redaktor (m.in. ze Z. Bereszyńskim) niezależnych pism NZS WSI „Opolitechnik” (do IV 1981) i „Biuletyn Informacyjny NZS WSI” (od V 1981); 3-6 IV 1981 delegat na I Krajowy Zjazd NZS w Krakowie; od IV 1981 działacz Studenckiego KOWzP w Opolu, od VII 1981 Opolskiego KOWzP; współorganizator manifestacji, m.in. 25 V 1981 marszu w obronie więźniów politycznych, obchodów 3 V i 11 XI w Opolu; organizator strajków studenckich, m.in. ws. rejestracji NZS. III-XII 1981 z-ca szefa opolskiego okręgu KPN. Od VII 1981 w „S”.

14 XII 1981 zwolniony dyscyplinarnie z powodu nieobecności w pracy, tego samego dnia zatrzymany i internowany w KW MO w Opolu, następnie w Ośr. Odosobnienia w Opolu, Nysie, Grodkowie i Uhercach, 10 XII 1982 zwolniony. 1983-1991 specjalista ds. gospodarki materiałowej i paliwowej, kierownik w Zakładzie Transportu i Sprzętu Budowlanego Przemysłu Lekkiego w Opolu. Do 1989 działacz podziemia i kolporter wydawnictw podziemnych (m.in. „Solidarności Opolskiej”, „Tygodnika Mazowsze”, „Solidarności Walczącej”, „Solidarności Dolnego Śląska”, „Biuletynu Dolnośląskiego”, „Z Dnia na Dzień”, „Wolnego Czynu”, „Na Bieżąco”); drukarz, dostawca sprzętu i materiałów poligraficznych, składacz, introligator, redaktor i autor w pismach „Wolny Czyn” (1985-1989) oraz „Pokolenie 80-88” i „Na Bieżąco” (1989-1990); organizator Mszy za Ojczyznę w opolskiej katedrze Świętego Krzyża; X 1986 – III 1987 członek jawnej Tymczasowej Rady Regionalnej „S” Śląska Opolskiego (ustąpił z niej z powodu m.in. biernego podporządkowania polityce ugody z komunistami); od 1988 doradca i współpracownik młodzieżowych formacji niepodległościowych w Opolu; od IX 1989 przywódca Tymczasowej Reprezentacji Politycznej Śląska Opolskiego; wielokrotnie zatrzymywany, przesłuchiwany i poddawany rewizjom.

Przeciwnik Okrągłego Stołu, współorganizator akcji protestacyjnych przeciwko zakulisowym porozumieniom opozycji z władzą, wyborom parlamentarnym w 1989, prezydenturze Wojciecha Jaruzelskiego, pozostawaniu wojsk sowieckich w Polsce i nieprawidłowej weryfikacji funkcjonariuszy SB. 1993-2001 kierownik warsztatu w prywatnym zakładzie mechaniki pojazdowej, od 2001 współwłaściciel, od 2005 właściciel zakładu. W 1999 współzałożyciel i członek Zarządu Stowarzyszenia Pamięci Narodowej i Osób Represjonowanych w PRL (od 2006 Opolskiego Stowarzyszenia Pamięci Narodowej), od 2007 sekretarz, od 2012 wiceprezes (decyzją Walnego Zgromadzenia). W XII 2008 współorganizator międzynarodowej konferencji popularnonaukowej w Głuchołazach „Przezwyciężyć zmowę Okrągłego Stołu”. 2009-2010 zatrudniony przy produkcji filmu fabularnego ''Historia Roja'', spektaklu Teatru TV ''Psie Głowy'' (oba w reżyserii Jerzego Zalewskiego), 2010-2012 prace dorywcze w Opolu, 2012-2018 na emigracji we Francji, po powrocie do Polski od 2019 współpracownik J. Zalewskiego przy produkcji filmu "Zdarzyło się w Polsce". Od V 2019 członek Opolskiej Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej do Spraw  Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych. Od 2021 na emeryturze.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2017), Krzyżem Wolności i Solidarności (2022) i Złotym Krzyżem Zasługi (2007).

16 X 1973 – 11 VII 1974 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Opolu w ramach SOS krypt. Powielacz; 1977 – 17 III 1978 w ramach SOS krypt. Fotograf; 30 III 1978 – 18 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1983 w ramach KE/SOR krypt. Płotka; 27 IV 1983 –   18 IV 1986 przez Wydz. III WUSW w Opolu w ramach SOR krypt. Krety; 2 I 1987 – 23 I 1990 przez Wydz. III/OKPP WUSW w Opolu w ramach KE krypt. Ryba.

Antoni Maziarz|Łukasz Sołtysik