Wilowski Andrzej Zbigniew
Andrzej Zbigniew Wilowski, ur. 16 XII 1954 w Poznaniu. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza tamże, Wydz. Filologiczny (1981).
1973–1976 organizator Warsztatów Artystycznych tamże, 1974–1978 zw. z Teatrem Ósmego Dnia. 1976–1980 współpracownik KOR/KSS KOR, kolporter niezależnych wydawnictw, m.in. pisma „Biuletyn Informacyjny” KOR/KSS KOR, książek NOW-ej, Arki oraz ulotek. 1977–1980 w SKS w Poznaniu, zatrzymywany, poddawany rewizjom1977–1980 współpracownik Uniwersytetu Latającego/TKN, organizator wykładów Stanisława Barańczaka i wieczorów autorskich. W 1977 uczestnik zbierania podpisów w obronie zwolnionego z UAM S. Barańczaka. 1977–1980 prowadził niezależną bibliotekę w prywatnym mieszkaniu. 1977–1981 redaktor, drukarz ulotek i dokumentów SKS; w 1978 wydawca Zeszytu SKS (Adam Michnik, Nowy ewolucjonizm). 1978–1982 współpracownik niezależnego Wydawnictwa Witrynka Literatów i Krytyków w Poznaniu.
IX 1980 współzałożyciel NZS UAM, 8–18
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1981 współorganizator strajku studenckiego na UAM ws. rejestracji NZS; 1980–1981 drukarz pism NZS UAM. IX 1980 – XII 1981 współpracownik MKZ/ZR Wielkopolska.
13 XII 1981–1983 współpracował z Januszem Pałubickim w ramach TKK Regionu Wielkopolska/TZR Wielkopolska. 13 XII 1981 – 1983 kolporter znaczków poczt podziemnych, banknotów, kaset z nagraniami audycji podziemnego Radia „S”, 13 XII 1981 – 1989 zbierał informacje nt. aktywności podziemnych struktur zakładowych, współpracownik pisma „Biuletyn Informacyjny” Niezależnej Inicjatywy Wydz. Filologicznego UAM. W 1982 współzałożyciel podziemnego pisma „Veto”, organizator sprzętu poligraficznego. 1982–1985 drukarz, 1988–1990 autor, redaktor podziemnego pisma „Obserwator Wielkopolski”. 1982–1983 stażysta w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, 1983–1985 nauczyciel w Gminnej Szkole Zbiorczej w Czerwonaku k. Poznania (filia w Kicinie k. Poznania), 1985–1986 w Zespole Szkół Muzycznych w Poznaniu, 1986–1988 w Zespole Szkół Elektrycznych tamże; autor w podziemnym piśmie „Czas Kultury”. Od 1988 na rencie, współpracował jako dziennikarz z prasą oficjalną: krakowskim „Czasem”, „Gazetą Handlowo-Przemysłową”, „Gazetą Wyborczą”, 1991–1992 kierownik działu współpracy z zagranicą na UAM, 1992–2000 wykładowca w Akademii Sztuk Wizualnych w Poznaniu.
W 1989 uczestnik kampanii wyborczej (akcje ulotkowe). 1990–2009 członek SDP, 2002–2009 Stowarzyszenia Wolnego Słowa. 2008–2014 wiceprezes stowarzyszenia Polskie Towarzystwo Artystów, Autorów, Animatorów Kultury Ptaak. 2011 współredaktor (z Jackiem Kasprzyckim, Tamarą Sorbian i Henrykiem Lubawym) witryny internetowej dot. sztuki Artwakat.
Autor tomu poetyckiego Wiersze (Witrynka Literatów i Krytyków 1980).
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007), Medalem Regionu Wielkopolska NSZZ Solidarność (2010).
9 VIII 1977 – 30 VII 1981 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Poznaniu w ramach SOR krypt. Adwokat.
Cyryla Staszewska|Karolina Bittner