Wyrzykowski Roman
Roman Wyrzykowski, ur. 4 VIII 1922 w Grodzisku Mazowieckim, zm. 3
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
2000 w Rzeszowie. Ukończył Gimnazjum i Liceum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie (1942, na tajnych kompletach); absolwent Politechniki Warszawskiej, Wydz. Mechaniki (1947); doktorat (1960), habilitacja (1963), prof. nadzwyczajny (1973), prof. (1991).
Podczas II wojny światowej w konspiracji, żołnierz batalionu AK Kiliński, uczestnik Powstania Warszawskiego, w wyniku odniesionych ran stracił nogę. 1947-1951 asystent w Zakładzie Fizyki Atomowej Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik pracowni ultradźwiękowej w Instytucie Chemii Przemysłowej w Warszawie, 1952-1956 adiunkt w Katedrze Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Poznańskiego, 1956-1961 w Katedrze Fizyki Politechniki Łódzkiej, 1961-1966 w Instytucie Fizyki Politechniki Wrocławskiej; 1966-1992 kolejno kierownik Zakładu Fizyki Teoretycznej, Zakładu Akustyki, dyr. (z przerwą 1981-1990) Instytutu Fizyki w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie.
Od IX 1980 w „S”, współzałożyciel Komitetu Założycielskiego „S” w WSP w Rzeszowie, następnie wiceprzewodniczący KZ. W 1980 współzałożyciel Polskiego Klubu Ekologicznego zarejestrowanego w II 1981 w Rzeszowie oraz we IX 1981 regionalnego KOWzP tamże.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Załężu k. Rzeszowa i w Jaworzu, 23 XII 1981 zwolniony; zwolniony z funkcji na WSP z zakazem pracy dydaktycznej i wstrzymaniem procedury przyznania tytułu profesora zwyczajnego. Współdziałał w tworzeniu konspiracyjnych struktur „S”, udostępniając swoje mieszkanie. W 1987 inicjator reaktywowania Polskiego Klubu Ekologicznego, prezes (do 2003).
W II 1989 współzałożyciel KO przy RKW w Rzeszowie, IV 1989 – 1991 członek Rzeszowskiego KO „S”. Stworzył własną szkołę akustyki teoretycznej poprzez zastosowanie w akustyce metod fizyki statystycznej. Członek Francuskiego Towarzystwa Akustycznego (SFA), Polskiego Towarzystwa Akustycznego, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Komitetu Akustyki PAN, Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej Stosowanej; założyciel Oddziału Rzeszowskiego PTA i jego wieloletni przewodniczący; w 1987 reaktywował Okręg Południowo-Wschodni Polskiego Klubu Ekologicznego i przewodniczył mu przez 2 kadencje (do 1994). Od 1992 na emeryturze, praca na 1/3 etatu.
Autor ok. 50 prac naukowych oraz wielu skryptów wykładów z fizyki teoretycznej.
Odznaczony Medalem za Warszawę 1939-1945 (1970), Krzyżem Partyzanckim (1971), Krzyżem Walecznych (1971), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), 4-krotnie Medalem Wojska, Krzyżem Armii Krajowej (Londyn 1979), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1984).
26 IV 1982 – 12 X 1989 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO/WUSW w Rzeszowie w ramach KE krypt. Akustyk.
Michał Stręk