Encyklopedia Solidarności Zwiercan Roman - Biogramy -

Roman Zwiercan, ur. 28 VIII 1962 w Gdańsku. Ukończył szkołę podstawową (1977), 1977–1980 uczeń Technikum Przetwórstwa Rybnego w Gdyni, 1980–1981 Technikum Górniczego w Lubinie, Liceum Chłodniczego (przy Zespole Szkół Zawodowych) w Gdyni.

7 XI 1981 nielegalnie przekroczył granicę Polski z Czechosłowacją, 8 XI 1981 zatrzymany w pociągu relacji Praga-Paryż przez czechosłowacką służbę graniczną, 17 XI 1981 przekazany stronie polskiej. 19 XI 1981 aresztowany, osadzony w AŚ w Krakowie. 18 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 skazany przez Wojskowy Sąd Garnizonowy w Krakowie na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu.

Od VIII 1982 sztauer w Zarządzie Portu Gdynia. 28 VIII 1982 ukrył się na statku „Norwid” i nielegalnie próbował przekroczyć granicę morską kraju. 29 VIII 1982 zatrzymany przez WOP na redzie portu w Świnoujściu, 30 VIII 1982 aresztowany przez Wojskową Prokuraturę Garnizonową w Szczecinie, osadzony w AŚ tamże i w ZK w Wejherowie. 9 II 1983 skazany przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na 1,5 roku pozbawienia wolności, osadzony w ZK we Włocławku, AŚ w Gdańsku i ZK w Gdańsku-Przeróbce. 8 VI 1984 warunkowo zwolniony przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni z odbywania reszty kary, poddany pod dozór kuratora sądowego. 1984–1985 robotnik Zakładów Przemysłu Drzewnego w Gdyni. Od XII 1984 członek SW Oddział Trójmiasto, organizator druku i kolportażu m.in. podziemnych pism „Solidarność Walcząca Trójmiasto”, „Poza Układem”, „Gryps”, „Czas”, „SW Stoczni Gdańskiej”, kart okolicznościowych, kalendarzy i in. W II 1985 spawacz w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. 28 II 1985 organizator 15-minutowego strajku w zakładzie, zwolniony z pracy, 6 III 1985 w proteście wszedł na komin stoczni, namalował napis „głodówka” i wywiesił biało-czerwoną flagę (z Adamem Borowskim). W 1985 zaopatrzeniowiec w Remontowo-Budowlanej Spółdzielni Pracy w Sopocie. 6–10 X 1985 w Gdyni organizator i szef grupy malującej hasła wzywające do bojkotu wyborów do Sejmu PRL, rozlepiającej i rozrzucającej ulotki w pociągach SKM. Od 10 X 1985 (po zatrzymaniach członków grupy) w ukryciu, od 17 X 1985 ścigany listem gończym, 31 X 1986 zgłosił się do Prokuratury Rejonowej w Gdańsku, w III 1987 śledztwo umorzono. W I 1986 organizator (z Edwardem Frankiewiczem) w SKP Grupy Zakładowej SW do akcji specjalnych, m.in. podczas zebrań zakładowego aktywu PZPR odcinano prąd, wrzucano świece dymne, blokowano drzwi. W II 1987 (z inspiracji A. Kołodzieja) własnoręcznie przygotował i zdetonował ładunek wybuchowy pod gmachem KM PZPR w Gdyni (akcja przeprowadzona została w godz. wieczornych, aby nikogo nie było w okolicy) w celu zastraszenia władz partyjnych i utwierdzenia ich w przekonaniu, że SW gotowa jest podjąć rzeczywistą walkę z komunistami. W III 1987 aresztowany pod fałszywym zarzutem kradzieży samochodu i posiadania fałszywych dokumentów, osadzony w AŚ w Gdańsku, w X 1988 zwolniony. 5 VI 1991 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył postępowanie. Od XI 1988 kierownik Oddziału Trójmiasto SW, członek Komitetu Wykonawczego SW, 1988–1990 współorganizator Wydawnictwa Petit.

Od 1990 współwłaściciel prywatnego wydawnictwa. Od 2003 wiceprezes Fundacji Podaruj Dzieciom Nowe Życie, od 2010 wiceprezes Fundacji Pomorska Inicjatywa Historyczna.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2012).

12 III 1985 – 25 XII 1987 rozpracowywany przez p. V RUSW w Gdyni w ramach SOR krypt. Kominiarze; 9 II 1988 – XI 1989 przez Inspektorat 2 WUSW w Gdańsku w ramach SOR krypt. Ośmiornica.

Arkadiusz Kazański