Bachleda-Księdzularz Franciszek
Franciszek Bachleda-Księdzularz, ur. 2 I 1947 w Zakopanem. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierunek filologia polska (1977).
1969–1984 w ZSL, od 1983 zawieszony za udział 1 V 1983 w kontrdemonstracji w Zakopanem. 1981–1993 we władzach Związku Podhalan, od 1987 jego prezes.
1969 debiut poetycki w „Dzienniku Polskim”.
1968–1972 technik budowlany w Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego Podhale w Zakopanem. Od 1970 członek i aktor Towarzystwa Miłośników Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Zakopanem. 1971–1972 sekretarz Klubu Literackiego tamże. 1973 współtwórca akademickiej grupy poetyckiej Juhasi, autor przekładów na język gwarowy. 1977–1980 kierownik działu ochrony zabytków budownictwa drewnianego w Muzeum Tatrzańskim; 1977–1982 nauczyciel w Zespole Szkół Zawodowych w Zakopanem.
Od jesieni 1980 współorganizator NSZZ Rolników Solidarność Wiejska na Podhalu, 15–22 II 1981 wiceprzew. Komitetu Organizacyjnego Solidarności Wiejskiej Regionu Podhala, Spiszu i Orawy, 22 II 1981 współorganizator zjazdu Solidarności Wiejskiej tego regionu, wiceprzew. ZR. 8–9 III 1981 delegat na zjazd zjednoczeniowy zw. zaw. rolników w Poznaniu.
13 XII 1981 internowany, przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Załężu k. Rzeszowa, 24 XII 1981 zwolniony. W l. 80. organizator pielgrzymek górali z dekanatu zakopiańskiego na dożynki rolnicze na Jasnej Górze, do kościoła św. Stanisława Kostki w Warszawie na msze za Ojczyznę odprawiane przez ks. Umiński Jan, ks. Jan Umiński, ks., ur. 25 VII 1930 w Rypinie, zm. 20 VI 1990 w Sulejowie k. Piotrkowa Trybunalskiego. Absolwent Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi, święcenia kapłańskie (1955). Jerzego Popiełuszkę, nast. do jego grobu. W poł. lat. 80. uczestnik spotkań Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników Duszpasterstwa Rolników, powstały w okresie stanu wojennego z potrzeby pogłębienia wzajemnych kontaktów pomiędzy działaczami „S” RI a duchowieństwem. Pierwsze rozmowy z hierarchią podjęła grupa działaczy „S” RI z woj. stołecznego warszawskiego. W V 1982, za zgodą bp. Władysława Miziołka, została odprawiona w archikatedrze św. Jana msza św. w 1. rocznicę rejestracji „S” RI. Msze św. o podobnym charakterze odbywały się późn. rokrocznie, skupiając coraz większą liczbę ludzi chcących m.in. zamanifestować w ten sposób wolę reaktywowania „S” RI. Warszawskie środowisko „S”, zachęcone powodzeniem tej idei, 5 IX 1982 zorganizowało razem ze stroną kościelną na Jasnej Górze dożynki o charakterze religijno-patriotycznym z udziałem ok. 300 tys. rolników. 18 XI 1982 prymas Józef Glemp przyjął warszawską grupę działaczy i doradców związku, którzy m.in. prosili go o ustanowienie stałych form duszpasterstwa dla rolników. 2 XII 1982 Konferencja Episkopatu Polski utworzyła Komisję Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Rolników, Ogólnopolskie Duszpasterstwo Rolników, w diecezjach ustanowiła jego referentów diecezjalnych i dekanalnych. Przew. Komisji został bp Jan Gurda. Celem DR było przede wszystkim pogłębianie życia religijnego rolników, wiele wysiłku wkładano w odrodzenie moralne wsi, podkreślenie godności i wartości pracy rolników. Duszpasterze pomagali w samokształceniu i pracy oświatowej, organizowali życie kulturalne, działalność oświatową, akcje na rzecz dobra wspólnego (pomoc w gospodarstwie, porady prawne itp.), rekolekcje, dni skupienia itd. Istnienie DR spotkało się z nieprzychylną reakcją władzy, która zarzucała Kościołowi, że w ten sposób dąży do reaktywowania „S” RI. w parafii Wniebowzięcia NMP w Ludźmierzu, św. Józefa w Zakroczymiu, św. Jana Chrzciciela w Zbroszy Dużej, św. Anny w Warszawie-Wilanowie, Miłosierdzia Bożego w Warszawie, klasztorze ss. Urszulanek w Zakopanem-Jaszczurówce. W 1985 współzałożyciel, nast. członek Ugrupowania Niepodległościowego Zamek, koordynator na Zakopane i Podhale. 1982–1986 katecheta świecki i pracownik fizyczny w parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem. 1987–1991 urzędujący wiceprezes Oddziału Tatrzańskiego Związku Podha-
lan.
1989–1990 członek władz centralnych PSL (wilanowskiego). 1998–2001 członek AWS, wiceprzew. Rady Regionu Woj. Małopolskiego. 1990–1992 st. specjalista w Zakładzie Podstaw Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN w Krakowie. 1993–2005 senator RP kolejno z listy BBWR, AWS, Bloku Senat 2001; 1994–1995 Burmistrz Zakopanego i Gminy Tatrzańskiej; 2006–2008 sekretarz miasta Zakopane; 2008–2011 dyr./pełnomocnik Centralnego Ośrodka Sportu tamże; 2010–2014 radny Sejmiku Województwa Małopolskiego z listy PO. Od 2012 na emeryturze.
1990–1996 redaktor nacz. pisma „Hale i Dziedziny”.
Odznaczony przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Złotym Krzyżem Zasługi (1990); wyróżniony odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej (2005).
30 IV 1982 – 10 X 1989 rozpracowywany przez Wydz. IV KW MO w Nowym Sączu/p. V/p. VI RUSW w Zakopanem w ramach KE krypt. Franio; 1983 przez Wydz. III KW MO w Nowym Sączu w ramach SOR krypt. Regle.
Region Małopolska, Zakopane