Encyklopedia Solidarności

Ryszard Krynicki, ur. 28 VI 1943 w Sankt Valentin (Lager Windberg, obecnie Austria). Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierunek filologia polska (absolutorium 1966).

Poeta, krytyk, tłumacz poezji niemieckiej oraz wydawca.

1964–1969 członek grupy poetyckiej Próby. 1965–68 dziennikarz w miesięczniku „Nurt”, 1968–1969 bibliotekarz w Bibliotece Kórnickiej. Od VI 1971 członek ZLP. W 1971 sekretarz literacki w Teatrze Śląskim w Katowicach, 1972–1973 redaktor działu literackiego w dwutygodniku „Student”, w V 1973 zwolniony. 1976–1978 bibliotekarz w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu, 1977/1978 stypendysta Fundacji FVS z Hamburga (RFN) na Uniwersytecie Wiedeńskim.

Zaliczany do poetów Nowej Fali, w 1968 debiutował tomem poezji Pęd pogoni, pęd ucieczki.

5 XII 1975 sygnatariusz Listu 59 przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL, XII 1976 sygnatariusz Listu 13 przeciwko represjonowaniu robotników Radomia i Ursusa; 1976–1980 objęty zakazem druku. 1977–1981 współpracownik niezależnego pisma „Zapis” (od 1978 w redakcji). W V 1980 uczestnik głodówki w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej.

1980–1981 w redakcji pism MKZ/ZR Wielkopolska „«Solidarność» Wielkopolski”, 1981–1982 pracownik ZR.

 1982–1988 w redakcji podziemnego pisma „Obserwator Wielkopolski”, 1983–1985 bibliotekarz w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, 1983–1985 w redakcji podziemnego pisma „Bez Debitu”. Publikował wiersze i tłumaczenia poezji niemieckojęzycznej w pismach emigracyjnych, m.in. w paryskiej „Kulturze” (1979–1989), paryskich „Zeszytach Literackich” (1984–1989), londyńskim „Pulsie” (1985) i berlińskim „Poglądzie” (1988). W 1988 współzałożyciel Wydawnictwa A5, które od 1991 prowadzi z żoną Krystyną.

Publikował m. in. na łamach „Poglądów” (1966–70), „Nurtu”, w emigracyjnej Oficynie Poetów (1968–76), „Studencie” (1971–75). Wydał tomy wierszy, m.in.: Akt urodzenia (1969), Drugi projekt organizmu zbiorowego (1973), Wszystko jest możliwe (samizdat Poznań 1973) i Organizm zbiorowy (1975), Nasze życie rośnie (Paryż, Instytut Literacki 1978); Wiersze z notatnika 78–79 (Krakowska Oficyna Studentów 1981), Jeżeli w jakimś kraju (samizdat 1982 z oryginalnymi rysunkami Jerzego Piotrowicza), Ocalenie z nicości (Świt 1983), Niewiele więcej i nowe wiersze (Warszawska Niezależna Oficyna Poetów i Malarzy 1984), Wiersze, głosy, (Galeria bez miejsca 1985), Niepodlegli nicości (NOWa 1988), Magnetyczny punkt. Wybrane wiersze i przekłady (1996), Kamień, szron (2005), Przekreślony początek (2013). Jego utwory publikowane były w jęz. angielskim, bułgarskim, czeskim, hindu, niemieckim, rumuńskim, słowackim i włoskim.

Laureat licznych nagród i wyróżnień m.in. Nagrody Poetów (1975 ufundowanej przez Zbigniewa Herberta i Antoniego Słonimskiego), Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1976), Nagrody Fundacji Roberta Gravesa przyznawanej przez Polski PEN Club (1976), Nagrody Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1989), Nagrody Kulturalnej Solidarności (1990), Nagrody Friedricha Gundolfa (2000), Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta (2015).

Odznaczony Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005), Medalem Regionu Wielkopolska NSZZ Solidarność (2010).

20 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. – 12 XI 1974 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Poznaniu w ramach SOR krypt. Renegat; 30 I 1975 – 12 XII 1989 przez Wydz. III/WOKPP WUSW w ramach SOR krypt. Sosna.

Krzysztof Brzechczyn