Walc Jan
Jan Walc, ur. 22 IX 1948 w Warszawie, zm. 10
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1993 tamże. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Filologii Polskiej (1970), doktorat (1977).
III 1968 uczestnik protestów studenckich, członek Międzywydziałowego Komitetu Strajkowego na UW. IV 1968 aresztowany, VIII 1968 zwolniony. 1971–1972 nauczyciel języka polskiego w LO im. Stefana Batorego w Warszawie, zwolniony na skutek interwencji SB.
1972–1973 st. asystent w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej, 1972–1975 uczestnik studiów doktoranckich w Instytucie Badań Literackich PAN, 1974–1976 publicysta, m.in. „Polityki” i „Kultury” (warszawskiej), 1975–1976 wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. IX 1976–1981 współpracownik KOR/KSS KOR i Biura Interwencji KOR, 1976 członek redakcji i publicysta „Biuletynu Informacyjnego”, 1977–1979 „Głosu”, 1978–1982 „Krytyki”. Autor głośnych tekstów, m.in. nt. przypadkowego postrzelenia na polowaniu dziecka przez zwalczającego opozycję prokuratora Witolda Rozwensa. 1978–1981 drukarz NOW-ej, 1978–1980 wykładowca TKN.
Od I 1980 członek Komisji Helsińskiej KOR, współautor tzw. Raportu Madryckiego, 1980–1981 publicysta pisma „Niezależność”, IX 1981–XII 1986 adiunkt w Pracowni Literatury Współczesnej IBL PAN.
13 XII 1981 internowany w Białołęce, nast. w Jaworzu, 17 VI 1982 zwolniony (od IV 1982 z powodów zdrowotnych na przepustce). 1983–1989 członek kolegium NOW-ej, 1984–1991 redaktor „Kultury Niezależnej”, publicysta polityczny i autor pamfletów dot. czołowych postaci polskiej literatury, 1983–1989 redaktor pism podziemnych: „Tygodnika Mazowsze”, „Przeglądu Wiadomości Agencyjnych” i „Krytyki”. 1986 na stypendium w USA, 1986–1987 na stypendium w Niemczech i Szwecji.
1989 pracownik naukowy w IBL PAN, 1990 wykładowca na Wydziale Filologii Polskiej UW, 1989 współpracownik „Tygodnika Kulturalnego”, 1990–1991 dziennikarz „Wokandy”, 1991–1993 „Życia Warszawy”.
Autor książek, m.in. Tadeusza Konwickiego przedstawianie świata (2010), Ja tu tylko sprzątam (1995).
Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).
19 VI–22 VIII 1968 zarejestrowany w Wydz. III KSMO jako TW ps. Faust. Podpisał zobowiązanie do współpracy przebywając w areszcie, po wyjściu na wolność jej nie podjął. 1968–1974 rozpracowywany przez KS MO/SUSW w ramach KE, 1974–1986 w ramach SOR krypt. Faust.
Jan Olaszek