Neuger Leonard
Neuger Leonard ur. 2 IV 1947 w Krakowie, zm. 9 VII 2021 tamże. Absolwent filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1971), doktorat na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (1978), habilitacja na Uniwersytecie Sztokholmskim (1993), profesor (2000).
III 1968 inicjator powstania Komitetu Studenckiego i członek komitetu strajkowego na UJ, twórca i kolporter ulotek, 27 IV 1968 aresztowany, 26 IX 1968 skazany przez Sąd Powiatowy w Krakowie na 10 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę, zwolniony z powodów zdrowotnych (symulacja choroby), relegowany z uczelni, powrócił na studia.
1971–1974 nauczyciel j. polskiego i j. angielskiego w IV LO im. T. Kościuszki w Krakowie.
1974–1982 pracownik naukowy Instytutu Literatury i Kultury Polskiej Wydz. Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego (1974–1975 asystent, 1975–1978 starszy asystent, 1978–1982 adiunkt). 1978–1981 opiekun naukowy Koła Naukowego Teorii Literatury, organizator obozów naukowych, podczas których omawiano m.in. niezależną literaturę. Mentor, opiekun i inicjator działań studentów, którzy zainicjowali powstanie Niezależnego Samorządnego Zrzeszania Studentów, nast. NZS na UŚ.
Od 1 X 1980 przew. Komitetu Założycielskiego „S” na Wydz. Filologicznym.
1980–1981 członek prezydium KZ „S” UŚ, przew. „S” na filologii polskiej Wydz. Filologicznego, inicjator powstania KOWzaP na wydziale, kolporter niezależnych wydawnictw, przedstawiciel „S” w Senacie UŚ.
IX–XII 1981 członek redakcji „Tygodnika Katowickiego NSZZ »Solidarność« Regionu Śląsko-Dąbrowskiego”.
18 XII 1981 internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Katowicach, od 26 XII 1981 w ośrodku odosobnienia w Jastrzębiu Szerokiej, od 23 III 1982 w ośrodku odosobnienia w Uhercach (tam 2–8 V 1982 głodówka, 15 V 1982 ślub), 25 VI 1982 zwolniony. 30 IX 1982 zwolniony z pracy na UŚ.
1983–2015 w Szwecji. Jeden z organizatorów pomocy dla represjonowanych członków „S” i NZS z woj. katowickiego m.in. w ramach tzw. Składki Górnośląskiej.
1983–2013 pracownik naukowy Instytutu Slawistyki na Uniwersytecie Sztokholmskim (od 1993 docent, od 1995 profesor języka i literatury polskiej, od 2001 wicedyrektor, od 2003 dyrektor Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Sztokholmskiego). 1995–1999 kierownik literacki teatru „Replica” w Sztokholmie.
Autor ponad 200 prac naukowych, krytycznych, eseistycznych na tematy związane z polską literaturą współczesną i teorią przekładu. Współpracownik i korespondent czasopism emigracyjnych oraz Szwedzkiego Radia i BBC. Tłumacz m.in. poezji Tomasa Tranströmera, Harryʼego Martinsona i Carla Michaela Bellmana (Fredmanowe Posłania i Pieśni, Kraków 1991).
Autor m.in. książek Dosyć żartów (1993), Pomysły do interpretacji. Studia i szkice o literaturze polskiej (1997), Z perspektywy tłumacza. Szkice o literaturze szwedzkiej (1996), Ćwiczenia z wrażliwości. Duże i małe szkice literackie (2006), Szwecja. Książka do pisania (2018), Wierutne bajki dla dorosłych dzieci (2018). Publikował m.in. w: „Dekadzie Literackiej", „Tekstach Drugich”, „Zeszytach Literackich”, „Signum” i „Lyrikvännen”. Wielokrotnie nagradzany za pracę naukową i tłumaczenia, 1989 laureat Svenska Akademiens Översättarpris, 1991 Svensk-Polsk Samfundets Pris, 1992 Författarfondens Premium, 1995 literackiej nagrody „Zapadu”. 2011 profesor Honorowy Uniwersytetu Śląskiego, 2017 otrzymał nagrodę Akademii Szwedzkiej za przekład literatury szwedzkiej.
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP (1995), Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP (2004), Złotym Medalem NSZZ „Solidarność” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego (2011), Krzyżem Wolności i Solidarności (2014).
Członek Związku Pisarzy Szwedzkich, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (do VIII 2020), członek Towarzystwa Bellmanowskiego w Szwecji i Stowarzyszenia Slawistów Szwedzkich.
Od 2015 mieszkał w Krakowie.
1968–1970 rozpracowywany przez KW MO w Krakowie w ramach Sprawy Operacyjno-Śledczej krypt. „Skat-I”. 1975–1979 rozpracowywany przez Wydz. III KW MO w Katowicach w ramach SOS krypt. „Patron”, przez Wydz. III/Wydz. III-1 KW MO/WUSW 1979–1983 w ramach KE krypt. „Powrót”.
Tomasz Kurpierz