Encyklopedia Solidarności Penkala Ryszard - Biogramy -

Penkala Ryszard, ur. 17 V 1950 w Bielsku-Białej, zm. 1 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 2018 tamże. Ukończył ZSZ przy Bielskiej Fabryce Maszyn Włókienniczych Befama (1967).

1967–1968 robotnik w Cukrowni Chybie, 1968 PKP Bielsko-Biała, 1968–1970 ustawiacz automatów tokarskich w Bielskiej Fabryce Wyrobów Śrubowych Bispol; 1970–1972 zasadnicza służba wojskowa; 1973–1998 ustawiacz automatów tokarskich na wydziale obróbki części syreny i ustawiacz maszyn na wydziale obróbki części silnika Fabryki Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 1 B w Bielsku-Białej (od 1992 Fiat Auto Poland SA). Od IX 1980 w „S”; członek Rady Pracowniczej FSM.

Po 13 XII 1981 współpracownik tajnej Tymczasowej Komisji Zakładowej „S” FSM, kolporter prasy podziemnej na swoim wydziale, m.in. „Informatora NSZZ «Solidarność» przy Fabryce Samochodów Małolitrażowych”, „Solidarności Podbeskidzia”; w IV 1983 uczestnik protestu 54 pracowników odmawiających pracy w wolne soboty, przeniesiony na niższe stanowisko.

Od IX 1988 przewodniczący jawnej Komisji Organizacyjnej „S” Zakładu nr 1 i Zarządu FSM w Bielsku-Białej, od 19 X 1988 członek Regionalnej Komisji Organizacyjnej „S” Regionu Podbeskidzie.

1989–1996 oddelegowany do pracy związkowej: 1989–1995 wiceprzew. KZ w FSM Bielsko-Biała, następnie FAP SA, 1989–1998 delegat na WZD Regionu Podbeskidzie, 1992–1995 członek ZR, 1994–1998 delegat na KZD. 1996–1998 pracownik wydziału obróbki FAP SA. Od XII 1998 na rencie, od 2015 na emeryturze.

1998–2001 członek Ruchu Społecznego AWS.

Uhonorowany przez WZD Regionu Podbeskidzie tytułem „Zasłużony dla Solidarności Podbeskidzia” (2007), odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2012).

1988–1989 rozpracowywany przez Wydział V WUSW w Bielsku-Białej w ramach SOR kryptonim „Kanał”.

Artur Kasprzykowski

Artur Kasprzykowski