Encyklopedia Solidarności Stachura Stanisław Marek - Biogramy -

Stachura Stanisław Marek, ur. 8 XI 1953 w Łodzi, zm. 27 X 2020 tamże. Ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Łodzi (1974). Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych tamże, Wydz. Projektowania Graficznego (1980).

1980–1989 własna działalność artystyczna, współpraca wydawnicza, opracowania graficzne. 1979 wykonawca projektu ulotki-plakatu dla Amnesty International. Członek Okręgu Łódzkiego Związku Polskich Artystów Plastyków; członek założyciel Spółdzielni Artystów Plastyków SAP.

1980–1981 członek NZS w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi; II 1981 współpracownik komitetu strajkowego; autor projektu popularnego w kraju znaku graficznego strajku studentów II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 (znak zapytania przekształcony w paragraf).

1981 autor prac graficznych dla organizacji opozycyjnych, m.in. projektu godła Ruchu Młodej Polski i oznak organizacyjnych RMP, znaku graficznego dla niezależnej samokształceniowej organizacji uczniów szkół licealnych Pętla w Łodzi, projektu ulotki dla Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania i przygotowalni poligraficznej do jej wykonania. Po wprowadzeniu stanu wojennego wykonawca w swojej domowej pracowni falsyfikatów formularzy i pieczątek do produkcji wymaganych wówczas przepustek, umożliwiających działaczom podziemia podróże po kraju. Wynajmował swoje mieszkanie ukrywającym się działaczom opozycji, Wojciechowi Dyniakowi i Zbigniewowi Żołnierczykowi, po ich aresztowaniu w V 1982 w jego mieszkaniu był trzykrotnie przesłuchiwany i straszony odebraniem mieszkania.

II–XI 1982 autor ilustracji (w ramach współpracy z Aleksandrą Więckiewicz) do pisma „Przedwiośnie”. Autor serii pasteli przedstawiających funkcjonariuszy ZOMO w cyklu Polskie stroje ludowe XX w. Autor projektów graficznych oznak i plakatów o treści religijnej, m.in. kilku projektów przypinek z okazji 600-lecia Jasnej Góry (1982), plakatu rozpowszechnianego w parafiach na terenie całego kraju wykonanych na prośbę o. Symplicjusza Berenta z zakonu oo. paulinów, przypinek z wizerunkiem ks. J. Popiełuszki i z ks. kard. Stefana Wyszyńskiego (dla o. S. Miecznikowskiego), a także przypinek wykorzystywanych podczas pielgrzymek (dla ks. Bogdana Dziwosza, proboszcza parafii MB Zwycięskiej w Łodzi).

1983 podjął współpracę ze Zbigniewem Rybarkiewiczem, szefem KPN Obszaru Łódzkiego, oraz Markiem Michalikiem, szefem Wydawnictwa Polskiego, dla którego wykonał wiele projektów: sygnet Wydawnictwa Polskiego, projekty okładek wszystkich numerów pisma „Droga” (1984–1987), książek wydawnictwa, m.in. Zagroda Matriony (1983), Kto prosił ruskie (1985), ilustracji, ulotek, m.in. „Chcesz głodować, idź głosować” (1984), plakatów, m.in. z portretem W. Jaruzelskiego i napisem „Prawda w oczy kole”, kalendarzy, kart świątecznych KPN, okolicznościowej serii znaczków poczty KPN, np. znaczki przedstawiające twarze aresztowanych członków Rady Politycznej KPN, których podobizny, z braku fotografii, wykonał na podst. opisu ich fizjonomii przedstawionego mu przez Zbigniewa Rybarkiewicza (1985), plakietek wydawanych przez łódzki KPN oraz ruchomej zabawki – pajacyk z twarzą Jerzego Urbana (1985).

1989–1994 plastyk w Zakładach Przemysłu Bawełnianego Alba w Łodzi; 1994–1999: rzemieślnik, urzędnik w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych tamże; 2000 plastyk w Spółdzielni Pracy Artystów Plastyków tamże; 2000–2002 własna działalność artystyczna; 2002–2004 pracownik pomocniczy w SP nr 205 w Łodzi/Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 9 tamże; 2005 plastyk, pracownik pomocniczy w Urzędzie Miasta Łodzi; 2006 plastyk w Studiu Gamma w Łodzi; 2006–2008 własna działalność artystyczna; 2008–2014 pracownik wspierający MOPS tamże; 2014 plastyk, projektant graficzny w Muzeum Regionalnym w Bełchatowie; 2014–2016 własna działalność artystyczna; 2016–2019 pracownik społeczny w Polskim Komitecie Pomocy Społecznej w Łodzi. Od 2019 na emeryturze.

Artysta malarz, rysownik, grafik, projektant form przemysłowych, typografii i znaków firmowych, dekorator, fotografik, swój dorobek twórczy zaprezentował na kilkudziesięciu wystawach w kraju i za granicą.

Od 2011 członek stowarzyszenia Związek Weteranów Trzeciej Konspiracji 1966–1989.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2021).

Henryk Marczak