Encyklopedia Solidarności Budyń Jerzy - Biogramy -

Jerzy Budyń, ur. 10 VI 1953 w Trzciance Lubuskiej k. Piły. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kier. filozofia (1986).

1965–1972 w ZHP.

I 1977 wziął udział w zbieraniu podpisów pod petycją do Marszałka Sejmu PRL w obronie represjonowanych robotników radomskich.

V 1977 – VIII 1980 działacz krakowskiego SKS, 13–15 V 1977 uczestnik „Czarnych Juwenaliów” (15 V 1977 udział we mszy żałobnej w kościele oo. Dominikanów w Krakowie i pochodzie na ul. Szewską 7, odczytywał i rozdawał przechodniom oświadczenie KOR ws. śmierci S. Pyjasa; uczestniczył w wieczornym marszu z ul. Szewskiej 7 na Wawel, z Januszem Pierzchałą w grupie studentów, którzy przedarli się przez kordon milicyjny na Rynek Główny, a nast. przeszli na Wzgórze Wawelskie); V–VI 1977 zaangażowany w akcje zbierania podpisów pod deklaracjami SKS; X–XII 1977 uczestnik zebrań SKS i spotkań instruktażowych z działaczami opozycyjnymi (m.in. z Jackiem Kuroniem i Adamem Michnikiem); XI 1977 – X 1985 wielokrotnie zatrzymywany. 1978 udział w akcjach propagujących KSS KOR i SKS (m.in. 15 III 1978 w obecności kilkuset studentów przemawiał w auli UJ w Krakowie na spotkaniu z ministrem ds. wyznań Kazimierzem Kąkolem, krytykując ówczesną politykę władz PRL); V 1978 uczestnik (m.in. z Leszkiem Marcinem Czarneckim) próby wprowadzenia do Rady Samorządu Domu Studenckiego „Żaczek” przedstawicieli SKS, zakończonej pozbawieniem niezależnych działaczy prawa do akademika; 1978–1979 współpraca z pismami „Sygnał” i „Spotkania”.

I 1979 skreślony z listy studentów w zw. ze swą działalnością w SKS; IV 1979 zwolniony z pracy w ramach represji; 1979 – VIII 1980 pozbawiony źródeł utrzymania, prace dorywcze, X 1980 decyzją władz uniwersyteckich przywrócony na studia.

I 1979 – XII 1981 drukarz, kolporter i wydawca w Krakowskiej Oficynie Studentów (wydawca m.in. „Krótkiego Traktatu Sowietologicznego” Alaina Besancona, na użytek władz cywilnych, wojskowych i religijnych, wydrukowanego w kilku tysiącach egz.; X–XI 1980 druk plakatów dla MKZ Kraków „S”, XII 1980 – XI 1981 dostarczał materiały drukarskie dla struktur „S” w Pile, podjął próbę założenia tajnej/rezerwowej drukarni w Trzciance Lubuskiej).

IX 1980 – XII 1981 działacz NZS i „S”; III–XI 1981 publikował w czasopiśmie studenckim „Aplauz”, wydawanym przez NZS UJ.

17 XII 1981 zatrzymany (z Marianem Banasiem i in.) w mieszkaniu Tadeusza Rapfa pod zarzutem członkostwa w Akcji na rzecz Niepodległości, osadzony w AŚ w Krakowie, XII 1981 – I 1982 wielokrotnie przesłuchiwany; 19 XII 1981 internowany (XII 1981 zawieszony w prawach studenta), przetrzymywany w Ośr. Odosobnienia w Rzeszowie-Załężu (19 I 1982 uczestniczył w akcji nieposłuszeństwa grupy internowanych wobec strażników więziennych), 14 VI 1982 zwolniony.

1982 publikował pod ps. w piśmie „Niepodległość”, wydawanym przez KPN.

X 1982 ponownie przywrócony na studia; I 1983 uzyskał absolutorium; 1983–1984 słuchacz Podyplomowego Studium Filozoficzno-Religioznawczego na UJ w Krakowie; II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1984 stypendium naukowe w Szwecji; V 1985 powrót do Polski; XI 1986 studia doktoranckie z zakresu filozofii praktycznej na Uniwersytecie w Uppsali.

1992 – VI 2020 współpracownik Instytutu Filozofii na Uniwersytecie w Uppsali; występował z odczytami podczas cyklicznego seminarium Högre Seminariet i Praktisk Filosofi; prelegent podczas konferencji i kongresów filozoficznych (Polska, Skandynawia).

2005–2021 nauczyciel w szkołach średnich i językowych w Uppsali (filozofia, matematyka, jęz. polski).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2008); Krzyżem Wolności i Solidarności (2020).

Paweł Mazur