Chwalba Andrzej
Andrzej Chwalba, ur. 11 XII 1949 w Częstochowie. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Wydz. Filozoficzno-Historycznego (1972), doktorat (1982), habilitacja (1990), prof. (1995).
1972–1976 nauczyciel historii w IV LO w Częstochowie. 1977–1981 w PZPR. 1977–2021 st. asystent, adiunkt, adiunkt z habilitacją, prof. zw. w Instytucie Historii UJ; 1991–1992 wicedyr. IH, 1992–1996 prodziekan Wydz. Historycznego, 1996–1999 dziekan tamże, 1999–2005 prorektor UJ ds. dydaktyki, 2012–2021 kierownik Zakładu Antropologii Historycznej w IH.
Od IX 1980 w „S”, współorganizator na Wydz. Filozoficzno-Historycznym; do 1981 wykładowca Wszechnicy Związkowej „S” popularyzującej historię, przygotowywał teksty do rozpowszechniania.
1982–1988 w podziemnych strukturach „S” w IH i na Wydz. Filozoficzno-Historycznym; uczestnik spotkań pod kierownictwem Tomasza Gąsowskiego, współorganizator biblioteki wydawnictw podziemnych na UJ, pomocy charytatywnej, współpracownik podziemnych struktur „S” w Instytucie Filologii Rosyjskiej UJ i Jerzego Wendy (Nauka Niezależna) na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie; autor w podziemnych pismach „Tędy”, „Głos Wolny Wolność Ubezpieczający”, „Arka”; kolporter podziemnych wydawnictw, m.in. NOW-ej, Oficyny Literackiej, Oficyny Wydawniczej Rytm, Wydawnictwa Krąg, pism „Bez Dekretu”, „Krytyki”; współpracownik, autor tekstów w miesięczniku „Znak”, kilka tekstów zatrzymanych przez cenzurę. 1982–1986 prelegent podczas mszy za Ojczyznę w kościele św. Maksymiliana Kolbego w Krakowie-Mistrzejowicach, wykładowca Duszpasterstwa Hutników przy kościele Matki Bożej Częstochowskiej w Krakowie-Nowej Hucie. 1982–1989 uczestnik manifestacji rocznicowych, m.in. 3 V i 11 XI. 1984–1988 współorganizator (odpowiedzialny za wykłady z historii), wykładowca Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego im. kard. Stefana Wyszyńskiego w Krakowie i jego filiach, m.in. w Toruniu, Mielcu, Stalowej Woli, Tymbarku, Limanowej, Wieliczce. 1985–1989 w redakcji podziemnego Wydawnictwa Myśli Nieinternowanej, recenzent tekstów do pism „Sygnał”, „Krecik”, „Krakowski Czas”, 1986–1989 redaktor nacz. kwartalnika „Alternatywy”, autor pod ps. Jerzy Pałecz. 1988 uczestnik spotkania na UJ inicjującego powstanie Komitetu Założycielskiego „S”. Od 1988 członek PTH, od 2011 wiceprezes.
1989–2001 w „S”. Od lat 90. w Fundacji Pomocy Dzieciom Niewidomym i Niedowidzącym; przedstawiciel rektora UJ w Zgromadzeniu Fundatorów Fundacji Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego w Krakowie. 2001 inicjator ustanowienia Nagrody im. Henryka Wereszyckiego i Wacława Felczaka. 2003–2012 prezes krakowskiego oddziału PTH. 2004 współorganizator XVII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie. 2005–2016 wykładowca w IH Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Od 2006 członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Od 2007 w Komitecie Kopca Kościuszki, 2007–2021 wiceprezes. 2007–2017 inicjator, współorganizator I, II, III Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski w Krakowie. Od 2019 przew. Rady Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Od 2020 na emeryturze.
Członek wielu rad muzealnych, m.in. Rady Naukowej Muzeum Historii Polski w Warszawie. Znawca religijnych, społecznych, kulturowych i cywilizacyjnych aspektów dziejów Polski i Europy XIX i XX w., badacz dziejów Krakowa. Autor ponad 30 monografii i syntez naukowych (10 wydanych za granicą) oraz podręczników akademickich, m.in. „Historia Polski 1795–1918” (1999), „Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914–1918” (2014), „Wielka Wojna Polaków 1914–1918” (2018), „Legiony Polskie 1914–1918” (2018).
Uhonorowany odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (2000), odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2005), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2019).