Amnestie
"Amnestie", w l. 1976-1989 władze PRL 5-krotnie stosowały amnestię wobec więźniów politycznych.
"Akt łaski", pierwsza amnestia wobec skazanych uczestników tzw. wydarzeń czerwcowych 1976. 3 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1977 Rada Państwa, na wniosek I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka, zaleciła Komisji Ułaskawień, prokuraturze i organom wymiaru sprawiedliwości przygotowanie wniosków o darowanie kary, jej skrócenie lub warunkowe zawieszenie i przerwanie odbywania kary wobec tych skazanych w związku z wydarzeniami Czerwca ’76, którzy okazali skruchę i rokują nadzieję, że nie wejdą ponownie na drogę przestępstwa. W ciągu kilku tygodni większość skazanych opuściła więzienia. Spośród 58 osób, które przebywały w więzieniach w I 1977, na początku V 1977 pozostało 5.
"Dekret amnestyjny z 19 VII 1977" w związku ze świętem 22 VII. Na jego mocy na wolność wyszło 5 więzionych jeszcze robotników, skazanych za udział w tzw. wydarzeniach czerwcowych 1976: Czesław Chomicki, Adam Łukowski, Marek Majewski, Wacław Skrzypek i Zygmunt Zabrowski oraz 10 spośród 11 aresztowanych w V 1977 członków i współpracowników KOR (Jan Józef Lipski został zwolniony wcześniej z powodów zdrowotnych): Wojciech Arkuszewski, Seweryn Blumsztajn, Mirosław Chojecki, Jacek Kuroń, Jan Lityński, Antoni Macierewicz, Adam Michnik, Piotr Naimski, Hanna Ostrowska i Wojciech Ostrowski. Wszyscy opuścili więzienia 23 VII 1977.
"Ustawa z dnia 21 VII 1983 o amnestii" uchwalona przez Sejm PRL wraz ze zniesieniem stanu wojennego. Odnosiła się do przestępstw popełnionych przed dniem zniesienia stanu wojennego przeciwko porządkowi prawnemu stanu wojennego, związanych z militaryzacją, z powodów politycznych albo w związku ze strajkiem lub akcją protestacyjną, występków popełnionych przy przeciwdziałaniu strajkom lub akcjom protestacyjnym albo innym zbiorowym naruszeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego z powodów politycznych oraz do przestępstw nieumyślnych, z wyjątkiem popełnionych w stanie nietrzeźwości. Na mocy amnestii prawomocne wyroki pozbawienia wolności do lat 3 zostały anulowane, wyższe zaś złagodzone o połowę. Amnestia obejmowała również osoby, którym nie postawiono zarzutu popełnienia przestępstwa, a które naruszyły przepisy stanu wojennego i dobrowolnie zgłosiły się do organów ścigania do 31 X 1983. Do końca 1983 ujawniło się ponad 700 osób; 553 osoby zwolniono z aresztów i więzień, ok. 100 osobom złagodzono kary, umorzono postępowania wobec ok. 800 osób, 1100 osobom darowano wykroczenia.
"Ustawa z dnia 21 VII 1984 o amnestii" uchwalona przez Sejm PRL z okazji jubileuszu 40-lecia PRL. Odnosiła się do przestępstw popełnionych przed 21 VII 1984 przeciwko porządkowi stanu wojennego, związanych z militaryzacją, z powodów politycznych albo w związku ze strajkiem lub akcją protestacyjną. Na mocy amnestii darowano orzeczone prawomocnie kary pozbawienia i ograniczenia wolności, wykonaniu podlegały natomiast zasądzone prawomocnie grzywny, odszkodowania i koszty sądowe. Amnestia obejmowała również osoby, którym nie postawiono zarzutu popełnienia przestępstwa, a które naruszyły obowiązujące prawo i dobrowolnie zgłosiły się do organów ścigania do 31 XII 1984. Do 15 IX 1984 skorzystało z amnestii (darowanie lub zmniejszenie kary, zwolnienie z aresztu itp.) 1916 więźniów politycznych (w tym 630 skazanych wyszło na wolność) i 319 913 kryminalnych (także objętych amnestią). Do końca 1984 ujawniło się 805 „przestępców” politycznych oraz 69 715 kryminalnych.
"Ustawa z dnia 17 VII 1986 o szczególnym postępowaniu wobec sprawców niektórych przestępstw". Odnosiła się do przestępstw popełnionych przed 17 VII 1986 przeciwko państwu i porządkowi publicznemu. Darowane zostały orzeczone prawomocnie kary zasadnicze, dodatkowe, także nieściągnięte grzywny, opłaty oraz koszty sądowe. Amnestia obejmowała również osoby, którym nie postawiono zarzutu popełnienia przestępstwa, a które naruszyły obowiązujące prawo i dobrowolnie zgłosiły się do organów ścigania do 31 XII 1986. Do 15 IX 1986 więzienia i areszty opuściło 225 działaczy opozycji.