Droga
„Droga”, pismo ROPCiO, od nr. 10 z 1980 KPN, wydawane w Warszawie VI 1978 – 13 XII 1981, 1984–1989; założone przez Leszka Moczulskiego.
Ukazało się 29 nr. (do 13 XII 1981 11 nr.; nr. 12 i 13 przygotowane do druku nie zostały wydane z powodu wprowadzenia stanu wojennego, 4 wydania specjalne) w formacie A4, drukowane w offsecie, w nakł. nieustalony.
W redakcji: Leszek Moczulski, Andrzej Terlecki (adres redakcji podany w stopce: Warszawa, ul. Jaracza 3/23; w nr. 29, wyd. po VI 1989: Łódź, al. Kościuszki 41/30).
Publikowano analizy dot. m.in. historii najnowszej, spraw międzynarodowych, sytuacji Kościoła katolickiego, w nr. 1 wykorzystano materiały przygotowane przez L. Moczulskiego do majowej „Opinii” (m.in. reportaż Mariana Skulskiego Zwykła wieś o nazwie Wólka), w nr. 7 oprac. L. Moczulskiego Rewolucja bez rewolucji, w nr. 21/22 II proces KPN, w nr. 24 III Pielgrzymka Jana Pawła II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. w Polsce 8–14 VI 1987. Stosowano różne zabiegi redakcyjno-edytorskie, np. zamieszczono stenogram z dyskusji nt. opublikowanego w III 1978 przez NOW-ą programu gospodarczego Uwagi o sytuacji gospodarczej w kraju, przy czym nazwiska 3 dyskutantów były pseudonimami jednej osoby – Stefana Kurowskiego; podobną metodę zastosowano dla wywiadu redakcji z Natalią Naruszewicz (czyli Leszkiem Moczulskim).
20 VI 1979 z inicjatywy L. Moczulskiego w mieszkaniu Wandy Chylickiej (przy ul. Dobrej w Warszawie) odbyło się Forum Wolnego Słowa – spotkanie dyskusyjne z udziałem przedstawicieli innych pism niezależnych, ze wzgl. na bojkot ze strony innych środowisk (zwłaszcza KSS KOR i Rady Sygnatariuszy ROPCiO) FWS nie odegrało większej roli, pozostało spotkaniem grupy skupionej wokół Rady Rzeczników ROPCiO.
Grzegorz Waligóra