Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie
Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie, powołany 18 XII 1988 w podziemiach kościoła Bożego Miłosierdzia w Warszawie. Tworzyła go grupa 135 osób: intelektualistów i działaczy związkowych zaproszonych przez L. Wałęsę. Dominującą rolę odgrywali doradcy L. Wałęsy z lat 1980-1981, b. działacze KSS KOR. Wpływ tej grupy na kształt Komitetu oraz nierozszerzenie zaplecza politycznego na inne opozycyjne środowiska stały się w przyszłości źródłem konfliktów w Komitecie.
Wyłoniono 15 komisji: pluralizmu związkowego (Tadeusz Mazowiecki), reform politycznych (Bronisław Geremek), prawa i wymiaru sprawiedliwości (Adam Strzembosz), warunków bytowych, pracy i polityki społecznej (Jan Rosner), polityki i reformy gospodarczej (Witold Trzeciakowski), wsi i rolnictwa (Andrzej Stelmachowski), mieszkalnictwa (Aleksander Paszyński), zdrowia (Zofia Kuratowska), nauki i oświaty (Henryk Samsonowicz), kultury i komunikacji społecznej (Andrzej Wajda), samorządu terytorialnego (Jerzy Regulski), ochrony środowiska i zasobów naturalnych (Stefan Kozłowski), stowarzyszeń i organizacji społecznych (Klemens Szaniawski), współpracy z mniejszościami narodowymi (Marek Edelman) i młodzieży (Paweł Czartoryski). Sekretarzem Komitetu został Henryk Wujec.
Komitet stanowił zaplecze „S” podczas obrad Okrągłego Stołu, wraz z powstającymi komitetami regionalnymi i lokalnymi kierował kampanią wyborczą przed wyborami 4 VI 1989, zatwierdzał listę kandydatów na posłów i senatorów. Cześć członków Komitetu zrezygnowała z kandydowania (Aleksander Hall, Tadeusz Mazowiecki, Jan Olszewski), uważając formułę Komitetu za zbyt wąską politycznie.
W 1990 Komitet był miejscem starcia pomiędzy L. Wałęsą, a zwolennikami T. Mazowieckiego w ramach tzw. wojny na górze i walki o prezydenturę. W II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1990 konflikt zaostrzyło powierzenie przez L. Wałęsę kierowania Komitetem Zdzisławowi Najderowi i poszerzenie jego składu. W VI 1990 L. Wałęsa odwołał H. Wujca ze stanowiska sekretarza, który po niepodporządkowaniu się decyzji otrzymał list ze słowami: „Czuj się odwołany”. Do ostatecznego rozłamu doszło na zebraniu Komitetu 24 VI 1990, kiedy po ostrej wymianie zdań pomiędzy L. Wałęsą i jego adwersarzami, m.in. Jerzym Turowiczem, Zbigniewem Bujakiem, B. Geremkiem i Władysławem Frasyniukiem, z Komitetu wystąpiły 63 osoby; większość działaczy poparła L. Wałęsę. Po jego zwycięstwie w wyborach prezydenckich Komitet uznał, że potwierdziły one wolę zmian i zaapelował o nowy program gospodarczy, nowy rząd i wybory parlamentarne.
4 I 1991 prezydent L. Wałęsa wystosował list do Komitetu, w którym stwierdził, że jego „działalność przeszła do chlubnych kart historii”, i zaproponował zwołanie ostatniego spotkania. Komitet działał jeszcze przez pewien czas, nie odgrywając już jednak znaczącej roli, którą przejęły powstałe partie polityczne.