Encyklopedia Solidarności

https://encysol.pl/es/encyklopedia/hasla-rzeczowe/13669,Komitet-Pomocy-Internowanym-i-Uwiezionym-w-Przemyslu.html
26.04.2024, 19:38

Komitet Pomocy Internowanym i Uwięzionym w Przemyślu

Komitet Pomocy Internowanym i Uwięzionym w Przemyślu. Powstał w pierwszych dniach I 1982 przy parafii św. Trójcy w Przemyślu pod patronatem przemyskiej kurii. Dużej pomocy Komitetowi udzielił ks. bp Ignacy Tokarczuk. Ks. Tadeusz Błaszkiewicz, biskup sufragan diecezji przemyskiej, jako członek Episkopatu Polski wszedł w skład Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom. W parafiach diecezji przemyskiej zbierano pieniądze i żywność, a także inne rzeczy, które przeznaczano dla internowanych i ich rodzin. Ponadto gromadzono środki opatrunkowe i przeciwbólowe. Prowadzono również zbiórkę dla rodzin górników zabitych w KWK Wujek. Przy kościele św. Trójcy otwarto punkt porad prawnych dla rodzin osób internowanych i zwalnianych z pracy za działalność w „S”. Do grona osób prowadzących działalność charytatywną przy parafii należeli m.in.: Andrzej Kucharski, Ryszard Góral, Jerzy Stabiszewski, Jan Bartmiński, Zbigniew Łuszczyszyn, Stanisław Płatko, Danuta Thier, Jan Zrajko, Andrzej Makiel, Marek Kamiński. 10 I 1982 bp Tadeusz Błaszkiewicz wraz z ks. ks. Józefem Gałuszką i Stanisławem Czenczkaiem odwiedzili internowanych w Ośr. Odosobnienia w Uhercach. Odprawiono mszę św., wręczono paczki żywnościowe. 7 II wizytę duszpasterską w Uhercach złożyli bp Marian Rechowicz, administrator apostolski archidiecezji lubaczowskiej, i ks. Stanisław Skorodecki, również odprawili mszę św. i przywieźli paczki dla więźniów. Posługę kapłańską dla internowanych sufragan przemyski wypełniał również w kolejnych miesiącach stanu wojennego, poza Uhercami odwiedzając także internowanych w Ośr. Odosobnienia w Załężu. 5 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1982 bp Tadeusz Błaszkiewicz interweniował bezskutecznie u płk. Józefa Karasia, komendanta wojewódzkiego MO w Przemyślu, w sprawie uwolnienia Marii Warchał z uwagi na brak opieki nad jej dziećmi i Eugeniusza Opackiego ze względu na pogarszający się stan jego zdrowia.

Artur Brożyniak

Opcje strony