Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Poznaniu
Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Poznaniu, na terenie dzielnicy św. Łazarz, erygowana 1 I 1913; proboszczowie: ks. Kazimierz Maliński, następnie ks. Józef Gorgolewski, który zginął w KL Dachau w 1942, 1943-1982 ks. prałat Marian Frankiewicz, 1982-2003 ks. prałat Bolesław Exler, od 2003 ks. Umiński Jan, ks. Jan Umiński, ks., ur. 25 VII 1930 w Rypinie, zm. 20 VI 1990 w Sulejowie k. Piotrkowa Trybunalskiego. Absolwent Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi, święcenia kapłańskie (1955). prałat Eugeniusz Antkowiak.
Podczas II wojny światowej kościół MBB był jednym z dwóch czynnych dla Polaków kościołów w Poznaniu. Od 1943 na plebanii przebywał internowany bp Walenty Dymek, w VII i VIII 1945 gościł po powrocie z wojennej emigracji kard. August Hlond. Obszar parafii z biegiem lat się zmniejszał w wyniku wydzielania kolejnych parafii.
W okresie powstania i legalnego działania „S” 1980-1981 odbywały się tu uroczystości nawiązujące do tradycji patriotycznych zakazanych w PRL. 22 XI 1981 m.in. odprawiono mszę św. połączoną z poświęceniem sztandaru „S” Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji z udziałem przedstawicieli „S” ZR Wielkopolska i Dolny Śląsk, następnie w pochodzie chronionym przez służbę porządkową „S”, z orkiestrą i pocztami sztandarowymi, przeniesiono sztandar do siedziby „S” WPK.
Po 13 XII 1981 odprawiano msze św. w intencjach: internowanych, zamordowanych i uwięzionych, z okazji 3 V i 11 XI. 10 XI 1982 wierni ułożyli krzyż z kwiatów i zapalili znicze. Od uprowadzenia i zamordowania przez SB 19 X 1984 ks. Jerzego Popiełuszki 19. dnia każdego miesiąca nieprzerwanie odprawiana jest wieczorna Msza za Ojczyznę; w 1985 po mszy przed kościołem ułożono z kamieni symboliczny grób ks. J. Popiełuszki. W XI 2005 stanął tu pomnik. Od 1984 przy kościele MBB odbywały się Msze za Ojczyznę i uroczystości rocznicowo-patriotyczne. Początkowo w Duszpasterstwie Ludzi Pracy działali parafianie – pracownicy HCP. Z biegiem czasu włączyły się inne środowiska z całego Poznania: plastycy, aktorzy, rolnicy, studenci, uczniowie szkół poznańskich, a także pracownicy instytucji państwowych, np. pracownicy dozoru technicznego. Do 1989 w DLP przy tej parafii działali m.in. Wiesław Hudowicz, Marian Krąkowski, Jan Laufer, Zdzisław Lewandowski, Andrzej Pawłowski, Kazimierz Rogalewski. DLP organizowało także pielgrzymki do Częstochowy i do Warszawy do grobu ks. J. Popiełuszki, do Klasztoru oo. paulinów w Biechowie, gdzie z rolnikami z NSZZ „S” RI modlono się w intencji Ojczyzny, dobrych plonów oraz represjonowanych. Przy DLP, z pomocą podziemnej „S”, działało objazdowe kino (wyświetlano filmy tzw. drugiego obiegu). Przy współpracy DLP odbywały się wystawy niezależnych twórców i teatrów, m.in. Teatr Ósmego Dnia w kaplicy oraz w salkach przy kościele i innych miejscach na terenie Poznania, np. Muzeum Archidiecezjalnym. DLP organizowało tajne kursy, na których adwokaci uczyli podstawowych zasad prawa, aby działacze duszpasterstwa wiedzieli, jak się zachowywać na wypadek aresztowań, zatrzymań czy przesłuchań. Księża dawali wskazówki, jak roztropnie i rozważnie postępować, aby nie narażać się na kłopoty, pomagali w działaniach służyli wsparciem duchowym. Niezwykle uroczyste były obchody rocznicy Czerwca ’56. 29 VI 1985, podobnie jak w innych 9 kościołach Poznania, w kościele MBB odbyła się msza św. zamówiona przez środowiska robotnicze i twórcze, otwarto Krajową Wystawę Malarstwa i Grafiki ''Czas smutku i czas nadziei''. W 1986 kościół MBB był miejscem głównych uroczystości 30. rocznicy Czerwca ’56 zorganizowanych przez środowiska niezależne we współpracy z duchowieństwem z 17 poznańskich kościołów, gdzie odbywały się odczyty i widowiska słowno-muzyczne; przybyły delegacje z całej Polski, witał je duszpasterz poznańskiej „S” ks. Leszek Jan Marciniak, homilię wygłosił ks. Bolesław Exler; program artystyczny przygotował Teatr Ósmego Dnia, swoje wiersze czytali niezależni poznańscy poeci: Lech Dymarski, Ryszard Krynicki i Tadeusz Żukowski; z powodu zatrzymywania wychodzących przez SB ponad 100 osób schroniło się w kościele na noc. W ramach niezależnych obchodów 1 V 1988 w kościele odprawiono mszę św. w intencji ludzi pracy. Uformowany po uroczystości niezależny pochód został zatrzymany przez ZOMO. 28 VI 1988 ponownie zorganizowano tu główne uroczystości Czerwca ’56; uczestniczyło ponad 3 tys. osób, przybyły delegacje ze sztandarami „S” z całej Polski. W VIII 1988 parafia włączyła się do kościelnej akcji zbierania darów i pieniędzy na rzecz strajkujących pracowników HCP.
Obecnie przy parafii działa wiele różnych bractw i stowarzyszeń, m.in. utworzone w 1982 Duszpasterstwo Osób Niepełnosprawnych, od 2003 działa Duszpasterstwo Emerytów, Rencistów i Osób Samotnych.
Region Wielkopolska, Poznań