Encyklopedia Solidarności marzec - 1983 -

Kalendarium marzec 1983

3

• Londyński „Times” publikuje list brytyjskich intelektualistów w obronie uwięzionych działaczy KSS „KOR”.

4

• PAP podaje, że do 20 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. z prośbą o zgodę na emigrację z Polski ze względów politycznych wystąpiły 5164 osoby. Zgodę taką otrzymało 4510 osób.

• W Warszawie aresztowany zostaje pisarz , członek władz regionalnych i krajowych NSZZ „Solidarność”, oskarżony o kontynuowanie działalności związkowej. Zatrzymany wraz z nim Zbigniew Bujak ucieka funkcjonariuszom milicji.

5

• W Poznaniu umiera 56-letni Jan Ziółkowski, członek „Solidarności”, współpracownik Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Czerwca ’56. 1 III 1983 został wezwany na przesłuchanie do V Komendy MO w Poznaniu i brutalnie pobity. Jako przyczynę śmierci podano uraz od tępego narzędzia. Żonę nękano rewizjami i wezwaniami na przesłuchania, nakłaniając, aby odstąpiła od prób wyjaśnienia przyczyn śmierci męża.

7

• Po kolejnym przesłuchaniu w Komendzie Wojewódzkiej MO w Katowicach na zawał serca umiera 41-letni Józef Larysz, przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” zakładów Elwro w Pszczynie.

8

• W rocznicę wydarzeń Marca 1968 na Uniwersytecie Warszawskim odbywa się manifestacja. Z ulotki podpisanej przez Niezależne Zrzeszenie Studentów Niezależne Zrzeszenie Studentów Niezależne Zrzeszenie Studentów, 27 VIII 1980 z inicjatywy m.in. Andrzeja Zarębskiego, Donalda Tuska, Pawła Huelle i Jacka Jancelewicza pod Stocznią Gdańską im. Lenina przedstawiono apel dot. powołania niezależnej organizacji studenckiej. Podobne inicjatywy pojawiały się w innych ośrodkach akademickich: tworzono tam Tymczasowe Komitety Założycielskie. 18-19 X 1980 na Politechnice Warszawskiej odbył się Zjazd Delegatów Komitetów Założycielskich Niezależnych Organizacji Studenckich, na którym przyjęto wspólną nazwę: Niezależne Zrzeszenie Studentów, oraz wybrano Ogólnopolski Komitet Założycielski, którego zadaniem było doprowadzenie do rejestracji. W jego skład weszli: Mirosław Augustyn, Piotr Bikont, Wojciech Bogaczyk, Stefan Cieśla, Jacek Czaputowicz, Teodor Klincewicz, Barbara Kozłowska, Maciej Kuroń, Krzysztof Osiński, Leszek Przysiężny, Marek Sadowski. NZS postulował demokratyzację życia studenckiego, poprawę sytuacji materialnej studentów i ich rodzin, autonomię środowiska akademickiego. 20 X 1980 OKZ złożył w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację. W wyniku odwlekania decyzji przez władze, 27 XI 1980 rozpoczął się strajk okupacyjny studentów Uniwersytetu Warszawskiego w Pałacu Kazimierzowskim pod przewodnictwem Małgorzaty Drewiczewskiej. Jako przyczyny podano oskarżenie Piotra Opozdy i Piotra Szczudłowskiego (których aresztowano za udział w uroczystości złożenia wieńców w rocznicę 11 XI), uchylanie się ministra od wprowadzenia w życie nowego rozporządzenia o organizacjach studenckich oraz przetrzymywanie więźniów politycznych. Minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Janusz Górski, po konsultacjach z rektorem UW Henrykiem Samsonowiczem, wysunął propozycję zorganizowania międzyministerialnej konferencji. W wielu ośrodkach akademickich inicjowano protesty ws. zmiany programu nauczania. 10 XII 1980 rozpoczął się strajk na Wydz. Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, 6 I 1981 odbyło się tzw. solidarne czekanie, czyli nocna okupacja WPiA, niepołączona jednak z bojkotem zajęć w dzień; akcję nadzorował Studencki Komitet Jedności złożony z członków NZS, SZSP i niezrzeszonych. Rozszerzono katalog postulatów o żądania uwolnienia więźniów politycznych, zaprzestania prześladowań opozycji, ujawnienia i ukarania winnych Grudnia ’70, zmian w obowiązywaniu cenzury, ujawnienia prawdy nt. najnowszej historii Polski, gwarancji prawa do paszportu i wiele in., w tym dot. ogólnej poprawy warunków finansowych i socjalnych studentów. 23 I 1981 OKZ wezwał wszystkie organizacje uczelniane w kraju do czynnego poparcia strajkujących w Łodzi. W celu koordynacji działań strajkowych 23 I 1981 SKJ powołał Międzyuczelnianą Komisję Porozumiewawczą, w jej skład weszli m.in.: Wojciech Walczak, Marek Perliński, Maciej Maciejewski, Marcin Sobieszczański, Kazimierz Olejnik. W strajku łódzkim uczestniczyło 29 ośrodków akademickich (z 86), w końcowej fazie rozmów z ministrem J. Górskim (15-17 II 1981) strajk lub gotowość strajkową proklamowały wszystkie ważniejsze ośrodki akademickie, łącznie aktywnie brało udział do 34 tys. studentów. W niektórych ośrodkach liczba aktywnie działających studentów sięgała 40%. 17 II 1981 władze zdecydowały się na zarejestrowanie NZS, co otworzyło drogę do podpisania porozumień ze strajkującymi w Łodzi – dzień później, 18 II 1981. 3-6 IV 1981 odbył się w Krakowie I Zjazd NZS, uczestniczyło w nim 264 delegatów reprezentujących 80 tys. członków organizacji z całego kraju. Debatowano nad profilem i planami stowarzyszenia oraz wybrano władze krajowe: Krajową Komisję Koordynacyjną, która nast. wybrała swoje Prezydium w składzie: Jarosław Guzy (przewodniczący), W. Walczak (wiceprzewodniczący), Leszek Przysiężny (wiceprzewodniczący), T. Klincewicz, Konstanty Radziwiłł, B. Kozłowska, M. Kuroń, J. Czaputowicz, Jacek Rakowiecki. NZS prowadził działalność społeczną, polityczną i kulturalną. Jego członkowie organizowali akcje samokształceniowe, prowadzili działalność wydawniczą oraz biblioteki wydawnictw niezależnych. 1980-1981 pod szyldem NZS wychodziło łącznie ok. 260 tytułów (o różnorodnym profilu: informacyjne, satyryczne, strajkowe). Ważnym elementem działalności była walka o uwolnienie więźniów politycznych. Efektem starań m.in. NZS były odbywające się w V 1981 marsze w obronie więzionych za przekonania (gł. w Warszawie, Wrocławiu, Bydgoszczy, Krakowie), w których uczestniczyło do 23 tys. studentów. NZS zaangażował się w spór o odwołanie Michała Hebdy ze stanowiska rektora Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Radomiu. 5 XI 1981 KKK NZS zaapelowała do organizacji uczelnianych Zrzeszenia o ogłaszanie gotowości strajkowej. 6 XI 1981 z inicjatywy Ogólnopolskiego Komitetu Porozumiewawczego Nauki „S”, KZ „S” WSI Radom oraz NZS powołano pod kierownictwem Michała Nawrockiego Ogólnopolski Komitet Protestacyjny Środowisk Naukowych z siedzibą w WSI. Organizacje NZS w całym kraju prowadziły strajki solidarnościowe ze studentami radomskiej WSI, 12 XI 1981 wiele uczelnianych NZS przyłączyło się do zapowiedzianego protestu ostrzegawczego, 14 XI 1981 odbyło się posiedzenie KKK NZS, reprezentantów Komitetów Uczelnianych NZS z całego kraju oraz OKPŚN. Wspólnie powołano Akademicki KS. 18 XI strajkowało już ponad 60 uczelni, 23 XI już 74. 24 XI 1981 w nocy proklamowano strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Poinformowano KKK NZS o utworzeniu Komitetu Założycielskiego NZS WOSP. Studenci żądali m.in. poprawki do projektu Ustawy o szkolnictwie wyższym i przybycia na negocjacje komisji mieszanej MSW, MNSWiT oraz Komendy Głównej Straży Pożarnej, jednak gł. celem było wyjęcie uczelni spod kurateli MSW. W odpowiedzi władze rozwiązały uczelnię, 2 XII 1981 oddziały MO i ZOMO w szturmie na budynek szkoły (staranowano bramę, helikopter przetransportował na dach uczelni specjalną grupę szturmową) spacyfikowały strajk. Po 13 XII 1981 działacze NZS organizowali strajki na uczelniach i brali udział w demonstracjach. Popularną formą manifestacji było wystawianie świeczek w oknach akademików 13 dnia każdego miesiąca lub bojkot zajęć. Większość czołowych działaczy została internowana; łącznie do końca 1982 internowano 410 członków NZS (w tym 192 działaczy uczelnianych i 13 pełniących funkcje ogólnopolskie). Byli wśród nich m.in. Jarosław Guzy, Bohdan Klich, Jacek Rakowiecki, Leszek Przysiężny, Włodzimierz Biały, Andrzej Kotula, Janusz Krajnik, Marek Jurek, Barbara Kozłowska, Wojciech Walczak, Maciej Kuroń, Jacek Czaputowicz, Józef Taran, Agnieszka Romaszewska, Wojciech Bogaczyk, Zbigniew Rykowski. 5 I 1982 NZS oraz wszystkie jego organizacje uczelniane i agendy zostały rozwiązane. Członkowie NZS podjęli pracę w konspiracji. Wielu z nich wspierało podziemne struktury „S” i Solidarność Walczącą, m.in. przy organizacji druku i kolportażu. Organizowano zdecentralizowane, zakonspirowane grupy NZS, jak Ruch Oporu w Krakowie, Komisja Koordynacyjna we Wrocławiu, Akademicki Ruch Oporu w Poznaniu czy Międzyuczelniany Komitet Oporu w Lublinie; wydawano pisma podziemne (w l. 1982-1988 m.in.: „CIA”, „Czarna Skrzynka”, „Indeks”, „Kontra”, „MIŚ. Międzyuczelniany Informator Środowiskowy”, „MORS”, „Na Indeksie”, „Nurt”, „Podaj Dalej”, „Przegląd Akademicki”, „Serwis Informacyjny Akademickiego Ruchu Oporu”, „Z Ukrycia”, „Żak”), prowadzono akcje malowania na murach, organizowano rocznice rejestracji NZS 17 II, uczestniczono w manifestacjach 1 i 3 V, 31 VIII, 11 XI; nadawano audycje lokalnych inicjatyw radia NZS. Wielu działaczy NZS znalazło się w uczelnianych samorządach studenckich po wznowieniu przez nie działalności w 2. poł 1982. W ten sposób prowadzono działalność jednocześnie na poziomie jawnym i konspiracyjnym. Silne związki łączyły NZS z Kościołem, szczególnie poprzez duszpasterstwo akademickie. W 1986 NZS rozpoczął odbudowę struktur lokalnych i regionalnych. 10 I 1987 w Warszawie spotkali się reprezentanci NZS z Wrocławia (Ryszard Czarnecki, Roman Kowalczyk, Eugeniusz Dedeszko-Wierciński, Bogusław Łakomy), Krakowa (Dariusz Piekło i Darek Warpas), Warszawy (Włodzimierz Dobrowolski), Katowic i Gliwic. Zdecydowano się ogłosić to spotkanie II Zjazdem NZS. W oświadczeniu informowano o reaktywowaniu władz krajowych pod nazwą Komisji Krajowej, w której zasiadali delegaci z Wrocławia, Warszawy, Krakowa, Katowic, Łodzi i Radomia. Komisja miała być ciałem koordynującym akcje o zasięgu ogólnokrajowym. Podjęto decyzję o pozostaniu w konspiracji oraz zadeklarowano cele działalności, m.in.: obronę autonomii środowiska akademickiego, godziwe warunki socjalno-bytowe studentów, wolność słowa, rozwój kultury niezależnej. Za cel ostateczny uznano „niepodległą, demokratyczną oraz silną Polskę”. 4 IV 1987 w Krakowie odbyło się spotkanie z udziałem reprezentantów NZS z Warszawy (tzw. Unia NZS nie uczestniczyła w II Zjeździe), Lublina i Gdańska. KK przemianowano na KKK NZS oraz powołano jej Prezydium: Tomasz Ziemiński reprezentował Warszawę, Sławomir Onyszko – Kraków, R. Czarnecki – Wrocław, w VI 1987 do KKK dołączył Poznań, we IX 1987 Toruń. Organem prasowym KKK był „Nurt”. Przejawem skonsolidowania i aktywności NZS była manifestacja na Zaspie w Gdańsku w VI 1987 w czasie pielgrzymki Jana Pawła II. 15 XI 1987 Wojciech Bogaczyk został przewodniczącym Prezydium, R. Czarnecki objął funkcję rzecznika. Początek kontrofensywy NZS zamanifestował się w czasie obchodów rocznicy Marca ’68 w 1988. W IV i V 1988, kiedy w kraju podniosła się fala strajków w zakładach pracy, organizowano strajki wyrażające poparcie dla protestujących robotników. 9-11 IX 1988 odbył się III Zjazd NZS: na spotkaniu 33 delegatów z Gdańska, Lublina, Łodzi, Poznania, Szczecina, Torunia, Warszawy i Wrocławia wybrano nowy skład KKK; znaleźli się w niej: Andrzej Sosnowski, Przemysław Gosiewski, Wojciech Kwidziński, Andrzej Jasionowski, Roman Szymanda, Andrzej Jegliczka, Adam Zadworny, Rafał Maszkowski, T. Ziemiński, Mariusz Kamiński, Robert Bitner, Jacek Protasiewicz, od 2 X Grzegorz Schetyna i Marek Niezgoda. Do Prezydium KKK weszli: A. Sosnowski, R. Szymanda, T. Ziemiński i G. Schetyna, 1 miejsce pozostało wolne dla reprezentanta Krakowa. W wyniku sporów w latach wcześniejszych dot. przewodniczącego KKK stanowiska tego nie obsadzono. Mimo istnienia innych grup opozycyjnych młodego pokolenia (Pomarańczowa Alternatywa, Ruch WiP, Federacja Młodzieży Walczącej), NZS nie tylko nie traciło członków, ale ciągle zdobywało nowych. Organizacja, oprócz walki z systemem komunistycznym, zabiegała o wiele spraw istotnych dla studentów: zasady poboru i szkolenia wojskowego, zmianę programu nauczania, sprawy materialne. Podstawowym żądaniem było zarejestrowanie NZS. W 1989 członkowie KKK brali udział w obradach Okrągłego Stołu: w podzespole ds. młodzieży R. Bitner i A. Sosnowski, w podkomisji ds. stowarzyszeń i samorządu Eryk Chojnacki, Piotr Czerwiec i M. Kamiński, w podkomisji ds. nauki, oświaty i postępu techn. Piotr Ciompa i Grzegorz Bierecki. 7 III 1989 podjęto decyzję o rejestracji NZS, ale odsunięto ją na IV 1989. 14 III 1989 na posiedzeniu podzespołu ds. młodzieży wydano oficjalne oświadczenie o zgodzie na rejestrację NZS, 16 III 1989 KKK NZS podjęła decyzję o ponownym skierowaniu wniosku o rejestrację, jednak władze piętrzyły kolejne problemy. W ustaleniach podjętych podczas obrad Okrągłego Stołu zmiany postulowane przez NZS zostały zrealizowane w małym stopniu: nie rozwiązano kwestii szkolenia i służby wojskowej studentów, ustalenia odnoszące się do zmiany prawa dot. szkolnictwa wyższego były minimalne. Symbolicznym protestem było niewysłanie reprezentanta KKK NZS na uroczystość podpisywania porozumienia (dla NZS przewidziano 1 miejsce przy stole głównym). 9 IV 1989 na posiedzeniu KKK oficjalnie zdystansowano się od porozumień i uznano, że żaden ze sztandarowych postulatów Zrzeszenia nie został zrealizowany. Do KKK weszli reprezentanci ośrodków z Lublina, Katowic i Bydgoszczy. 22 IV 1989 w IV Krajowym Zjeździe we Wrocławiu uczestniczyło 124 delegatów z 76 uczelni reprezentujących 22 miasta i ok. 20 tys. członków. 23 V 1989 Sąd Wojewódzki w Warszawie odmówił rejestracji, zgromadzeni w sali działacze NZS zaczęli wznosić okrzyki, co uniemożliwiło sędziemu ogłoszenie wyroku. Z gmachu Sądu uczestnicy wiecu przeszli na pl. F. Dzierżyńskiego (od 19 IX 1989 pl. Bankowy), gdzie doszło do starć z funkcjonariuszami SUSW. O odmowie rejestracji zawiadomiono inne ośrodki akademickie, KO oraz Radio Wolna Europa i BBC. Proklamowano strajk, do którego przyłączały się stopniowo kolejne ośrodki akademickie. Fala protestów ogarnęła wiele uczelni w kraju, w momencie szczytowym strajkowali studenci 42 uczelni. Do rejestracji doszło dopiero dzięki przychylności rządu Tadeusza Mazowieckiego. 22 IX 1989 podczas rozprawy, na której NZS reprezentował Piotr Andrzejewski, SN uchylił decyzję Sądu Wojewódzkiego i przychylił się do legalizacji NZS. Niezależne Zrzeszenie Studentów rozpoczęło kolejny etap swojej działalności. Po 1989 profil organizacji uległ zmianie. Za cel postawiono sobie walkę o interesy studenckie oraz rozwój działalności kulturalno-rozrywkowej. Szacuje się, że przez 30 lat działalności NZS mogło należeć do organizacji nawet 190 tysięcy osób. i Międzyzakładowy Komitet Koordynacyjny:

[…] Piętnaście lat temu studenci uczelni warszawskich po zawieszeniu przez cenzurę spektaklu „Dziadów” wyszli na ulicę. Protestowali przeciwko niszczeniu kultury narodowej i zakłamaniu w środkach masowego przekazu. Odpowiedzią na ich apele były zmasowane ataki milicji. Było bicie, pałki i gaz. Nazwano ich awanturnikami, wielu stanęło przed sądem, wielu usunięto ze studiów. Ale władzy to nie wystarczyło, użyto jeszcze bardziej perfidnych metod do pacyfikacji niepokojów społecznych. W trakcie odbywającego się na terenie UW wiecu w obronie represjonowanych studentów, na dziedziniec wjechały autobusy wypełnione robotnikami. Użyto ich do rozpędzenia zebranych. I choć pod robotniczym kombinezonem na ogół krył się tajniak, to Marzec 1968 r. pozostał symbolem podzielenia społeczeństwa. Pamiętajmy o tym dziś, kiedy rząd chce za wszelką cenę doprowadzić do rozłamu w narodzie. Kiedy dzieli nas na ekstremistów i „nieświadome masy”, na Żydów i antysemitów, warchołów i świadome społeczeństwo. Pamiętajmy, czemu to służy, bądźmy Solidarni [...].

9

• Na zebraniu organizacji partyjnej przy PRF Zespoły Filmowe przyjęto referat pt. „Polityczna ocena działalności zespołów filmowych w ostatnich dwóch latach” jako zespół wytycznych dla rozwoju polskiej kinematografii:

Po 13 XII 1981 na półki poszło 15 filmów fabularnych. [...] źle zaczęło się od 1978 r., kiedy w poglądach Stowarzyszenia Filmowców (SFP) pojawiły się elementy anarcho-syndykalistyczne zbieżne z koncepcjami Jacka Kuronia. SFP żądało samodzielności kinematografii, sięgnęło po władzę [...] Wiele szkody wywołało tzw. kino moralnego niepokoju [...]. W filmach współczesnych gloryfikowano „Solidarność”, mecenat zachodni popierał taką twórczość i wywierał naciski, by filmy te pokazywać na zachodnich festiwalach. [...] Gdyby filmy kina moralnego niepokoju władza wnikliwie oglądała, nie doszłoby do takiej katastrofy. [...]

17

• Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego w trybie doraźnym skazuje: Zbigniewa Romaszewskiego na 4,5 roku więzienia, Zofię Romaszewską na 3 lata, Marka Rasińskiego na 2 lata i 6 miesięcy, Danutę Jadczak na 2 lata, Zbigniewa Pietrzaka 1 rok i 6 miesięcy w zawieszeniu na 4 lata, Dariusza Rutkowskiego na 2 lata, Jacka Bąka na 1,5 roku, za zorganizowanie Radia „Solidarność” i […] rozpowszechnianie w Warszawie fałszywych wiadomości o sytuacji społeczno-politycznej w kraju mogących wywołać niepokój publiczny lub rozruchy a także publiczne nawoływanie do nieposłuszeństwa lub przeciwdziałania ustawom, między innymi poprzez wezwania do strajku. […] Oskarżał prokurator ppłk Olgierd Isbrandt. Obrońcy: Jan Olszewski, Władysław Siła-Nowicki, Andrzej Bąkowski, Stanisław Karpiński, Andrzej Grabiński, Stanisław Szczuka, Krzysztof Piesiewicz, Tomasz Wardzyński, Maciej Dubois, Jerzy Woźniak, Jacek Taylor.

21

• Rozpoczyna się proces MRKS.

23

• Wobec zbliżających się uroczystości 1- i 3-majowych oraz przyjazdu do Polski Jana Pawła II TKK NSZZ „S” wydaje nastepujące oświadczenia:

Do Ojca Świętego: W imieniu członków NSZZ „S” przesyłamy wyrazy głębokiej czci i oddania. Społeczeństwo czeka na spotkanie z Tobą. Potrzebujemy go dziś bardziej niż kiedykolwiek. Liczymy na to, że spotkanie umocni w nas nadzieję, wiarę i miłość, fundamenty ideowe naszego ruchu, z którymi wyrośliśmy i którym pragniemy pozostać wierni.
Do ludzi pracy: W imieniu NSZZ „S” przesyłamy z okazji 1 Maja pozdrowienia wszystkim ludziom pracy. Robotnicy będą w tym dniu manifestować pod hasłem międzyzakładowej solidarności. [...] Związek nasz działa nielegalnie w warunkach policyjnego terroru, tysiące działaczy „Solidarności” przeszło przez obozy i więzienia, tysiące ludzi przesiaduje za kratkami z długoletnimi wyrokami. Strajkujących i manifestujących bito, setki okaleczono, kilkudziesięciu zamordowano z zimną krwią, za to tylko, że stali w obronie swojej wolności i godności. Represje trwają. [...] „Solidarność” nie da się zniszczyć, „Solidarność” żyje i jest dobrze zakotwiczona w zakładach pracy. Związek działa i nie rezygnuje z obrony praw ludzi pracy oraz przeprowadzenia reform społeczno-politycznych w Polsce. Walczymy o prawo do legalnego działania, o wolność dla więźniów politycznych, o zaprzestanie ścigania działaczy niezależnego ruchu związkowego. W przeddzień Święta 1 Maja kierujemy słowa wdzięczności dla zagranicznych organizacji zawodowych i innych, a także osób prywatnych, które swoją działalnością dają dowód międzyludzkiej solidarności. [...]
Na rocznicę 3 Maja: Zbliża się rocznica ustanowienia Konstytucji 3 Maja. Przed 192 laty nasi pradziadowie uchwalili dokument wprowadzający kraj na drogę rozwoju politycznego i społecznego. Odrodzenie Narodu i Państwa zostało wówczas przerwane przez rosyjską interwencję zbrojną wspieraną rodzimą Targowicą. [...] W Sierpniu ‘80 roku nasz Związek zainaugurował procesy przemian społecznych i gospodarczych. Stworzyliśmy szansę uratowania kraju przed katastrofą, w jaką wprowadziły Polskę trzydziestoletnie rządy komunistyczne.[…]

30

• Z Wisły wyłowiono zwłoki 44-letniego Ryszarda Kowalskiego, przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Hucie Katowice. Aresztowany 29 XII 1981 był więziony bez wyroku do 24 I 1983. 7 II 1983 wyszedł z domu w poszukiwaniu pracy i zaginął. Śledztwo ograniczyło się do przesłuchania 2 świadków, oględzin i sekcji zwłok.