Derkowski Kazimierz
Kazimierz Derkowski, ur. 21 III 1925 w Bogumiłkach k. Rypina, zm. 6 I 2005 w Malborku. Ukończył Gimnazjum w Świnoujściu (1947).
1974–1980 w PZPR.
W 1939 uciekł przed działaniami wojennymi na Wołyń, zatrzymany przez Sowietów, osadzony w łagrze. W 1940 zbiegł; w 1942 po powrocie do kraju wywieziony przez Niemców na roboty do stoczni w Gdańsku, nast. do Lubeki, Dortmundu. W 1944 ranny, przedostał się do Włoch, nast. do Francji, w 1946 powrócił do Polski. 1946–1948 zasadnicza służba wojskowa, 1950–1952 strażnik w areszcie PUBP w Malborku, 1957–1961 elektromonter w Gdańskim Przedsiębiorstwie Elektryfikacji Rolnictwa, 1961–1968 elektromonter w Miejskim Zarządzie Budynków Mieszkalnych w Malborku, 1969–1976 elektromonter w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Robót Elektrycznych i Dźwigowych w Gdyni, 1976–1979 elektromonter w Kombinacie Budownictwa Komunalnego w Elblągu Oddział w Malborku, 1979–1982 elektromonter w Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej tamże.
W VIII 1980 współorganizator strajku w zakładzie, przew. KS, delegat do MKS w Stoczni Gdańskiej. Od IX w „S”; przew. Komitetu Założycielskiego, od XI 1980 wiceprzew. KZ.
Po 13 XII 1981 współorganizator i działacz Komitetu Protestacyjnego „S” w Malborku; redaktor, drukarz podziemnych pism, m.in. „Serwis Informacyjny NSZZ «S» w Malborku”, „Nasz Głos”, oraz odezw i apeli, kolporter w malborskich zakładach i jednostkach wojskowych. 11 IV 1982 zatrzymany, 12 IV aresztowany, osadzony w ZK w Elblągu, nast. w AŚ w Gdańsku, 19 X 1982 skazany przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na 4 lata pozbawienia wolności, osadzony w ZK w Potulicach. 11 VII 1982 zwolniony z pracy. 7 II 1983 SN uchylił wyrok i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia. 29 III 1983 skazany przez SMW na 1,5 roku pozbawienia wolności, 12 IV 1983 warunkowo zwolniony z odbywania reszty kary, 13 IV 1983 zwolniony. 1983–1987 elektromonter w Malborskiej Fabryce Wentylatorów Mawent. 1984–1985 współpracownik podziemnej „S” w Elblągu zorganizowanej przez Edmunda Krasowskiego. Kolporter w Malborku podziemnych pism, m.in.: „Tygodnik Mazowsze”, „Biuletyn Regionu Elbląskiego NSZZ «S »”, „Biuletyn Informacyjny Komitetu Oporu Społecznego w Kwidzynie”. 18 XII 1985 aresztowany, osadzony w ZK w Elblągu, 21 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1986 areszt uchylono, 28 III 1986 sprawa została umorzona.
1987–1990 na emigracji w Australii, prace dorywcze w Brisbane. Od 1990 na emeryturze.
Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).