Encyklopedia Solidarności

Jan Romański, ur. 4 VI 1950 w Gdańsku. Ukończył Technikum Górniczego przy Zespole Szkół Zawodowych nr 1 w Sosnowcu (1974).

1967-1974 zatrudniony w KWK Generał Zawadzki w Dąbrowie Górniczej, 1969-1971 zasadnicza służba wojskowa, 1974-1998 pracownik Przedsiębiorstwa Robót Górniczych w Katowicach. 1966-1969 mistrz Polski w zapasach. W XII 1970 w czasie służby wojskowej w jednostce w Mierzęcicach uczestnik protestu przeciwko odcięciu żołnierzy od informacji o sytuacji w kraju (uniemożliwiono im korzystanie z radia i telewizji); służbę wojskową przedłużono o 102 dni.

Od IX 1980 w „S”; przewodniczący Komisji Oddziałowej (Oddział Głębienia i Zbrojenia Szybów) w PRG; w VII 1981 delegat na I WZD Województwa Katowickiego.

13-14 XII 1981 uczestnik strajku w KWK Staszic w Katowicach (PRG wykonywało prace na terenie kopalni); 1983-1989 współpracownik prasy podziemnej, udostępniał mieszkanie w Sosnowcu na drukarnię oraz punkt kolportażu pism „Cios”, „Zrąb”, „Kilof”, „Solidarność Olkuska”, „Wytrwamy i Zwyciężymy”, 1984-1988 kurier w sieci kolportażu obejmującej Śląsk, Warszawę i Trójmiasto; wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez MO w Sosnowcu, Katowicach, Piekarach Śl., na terenie KWK Staszic, w Gdańsku i Sopocie, przeszukania mieszkania; w 1984 i 1986 skazany przez kolegium ds. wykroczeń na karę grzywny; IX 1988 – VII 1989 przewodniczący Tymczasowej Komisji Zakładowej „S” w PRG.

1989-1991 członek KO w Sosnowcu, pełnomocnik KO w Komisji Wyborczej tamże. VII 1989 – 1995 wiceprzewodniczący KZ „S” w PRG, 1995-2002 przewodniczący Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej w PRG; 1989-2002 członek Sekcji Krajowej „S” Górnictwa Węgla Kamiennego; 1989-2002 delegat na WZD, 1990-1994 na KZD. Od 1998 na emeryturze. Od III 2002 członek Koła Emerytów i Rencistów przy KZ „S” KWK Wesoła (od 2007 KWK Mysłowice-Wesoła). 1990-2001 w PC; 2001-2004 w PiS, współzałożyciel partii w Zagłębiu Dąbrowskim.

Wyróżniony m.in. Medalem Solidarności KWK Wesoła (2005).

28 II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1984 – 22 IX 1989 rozpracowywany przez p. V-2 MUSW w Sosnowcu w ramach SOS krypt. Garbus.

Halina Żwirska