Encyklopedia Solidarności

Czesław Sobierajski, ur. 5 VI 1952 w Kielcach. Ukończył Policealne Technikum Mechaniczne dla Pracujących w Gliwicach (1986).

1968–1971 uczeń zawodu w Zakładach Precyzyjnych Iskra w Kielcach, 1971–1972 górnik w KWK Bolesław Śmiały w Łaziskach Górnych, 1972–1975 na różnych stanowiskach w Zakładzie Robót Instalacyjno-Inżynieryjnych Instal w Tychach, 1975–1981 górnik w KWK Szczygłowice w Knurowie.

30–31 VIII 1980 uczestnik strajku w zakładzie. Od IX 1980 w „S”; wiceprzew. Komitetu Założycielskiego, od I 1981 członek prezydium KZ; od 21 I 1981 zakładowy społeczny inspektor pracy; w VII/VIII i XII 1981 delegat na I i II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. WZD Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. 24–29 IX 1981 uczestnik strajku w zakładzie, rzecznik prasowy KS.

13 XII 1981 po rewizji mieszkania ukrywał się w kopalni, 14 XII 1981 podjął próbę zorganizowania strajku w zakładzie, zwolniony z pracy; do 26 V 1982 w ukryciu. 27 V 1982 zatrzymany w Kielcach, przewieziony do aresztu KW MO tamże, 28 V 1982 przewieziony do Katowic i internowany, przetrzymywany w areszcie KW MO w Katowicach i Zabrzu-Zaborzu, 30 IX 1982 zwolniony. XI 1982–1986 spawacz-ślusarz w Przedsiębiorstwie Remontowym Urządzeń Koksowniczych Koksorem w Knurowie. Od 1983 współorganizator sieci kolportażu w Knurowie, Gliwicach, Zabrzu; kolporter podziemnych pism, m.in. „Tygodnika Mazowsze”, książek, znaczków poczt podziemnych. 27 IX 1985 zatrzymany podczas pokazu filmu Przesłuchanie Ryszarda Bugajskiego w mieszkaniu Romana Arseniuka w Zabrzu, 16 X 1985 ukarany grzywną przez Kolegium ds. Wykroczeń w Zabrzu. Uczestnik Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. przy parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach. 1986–1987 spawacz w Belpoll Sp. z o.o. w Zabrzu, 1987–1989 spawacz, brygadzista w Zakładzie Produkcyjno-Usługowym Tech-Agro Sp. z o.o. w Gliwicach. 1988–1989 organizator i doradca Tymczasowego Komitetu Założycielskiego „S” w KWK Szczygłowice. W II 1989 uczestnik Zgromadzenia Delegatów „S” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego w Ustroniu-Polanie. W VI 1989 ślusarz w KWK Szczygłowice.

1989–1990 członek KO w Rybniku. 1989–1991 poseł RP z listy KO, 1991–1993 z listy PC, 1997–2001 z listy AWS. 1991–2000 współorganizator PC, prezes Zarządu Wojewódzkiego w woj. katowickim/śląskim. Od 1993 współwłaściciel firmy produkcyjno-handlowej. 1998–2002 radny Sejmiku Województwa Śląskiego z listy AWS. Od 2004 założyciel i prezes Stowarzyszenia Brackiego Rybniczan. Od 2006 w PiS, 2006–2014 radny Województwa Śląskiego z listy PiS, od 2014 poseł RP z listy PiS, IV 2008–2012 z-ca członka Komitetu Regionów Unii Europejskiej. Od 2018 wiceprezes Zarządu Okręgowego PiS-u w Rybniku.

Odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności (2017), wyróżniony tytułem Zasłużony dla NSZZ Solidarność (2016).

27 IV 1981 – 1989 rozpracowywany przez Wydz. IIIA/Wydz. V/Wydz. V-2 KW MO w Katowicach/p. V KM MO/RUSW w Gliwicach/MUSW w Zabrzu w ramach KE/SOS krypt. Sobek.

Halina Żwirska