Encyklopedia Solidarności

Alojzy Szablewski, ur. 4 VII 1925 w Tczewie, zm. 30 IV 2017 w Gdańsku. Ukończył Technikum Budowy Okrętów w Gdańsku (1955). Absolwent Politechniki Gdańskiej, Wydz. Budowy Okrętów (1963).

III–V 1945 referent w Starostwie Powiatowym w Tczewie. V 1945 – IX 1947 podchorąży w szkole oficerskiej Piechoty w Inowrocławiu, następnie Artylerii w Toruniu, IX 1947 – XII 1950 dowódca plutonu w jednostce wojskowej artylerii w Brzegu n. Odrą. I 1951 – VI 1952 referent bhp i ppoż. w Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Tczewie, IX 1952 – XII 1990 kreślarz/st. konstruktor/kierownik zespołu w Biurze Projektowo-Konstrukcyjnym Stoczni Gdańskiej (1952–1970 w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych włączonym w I 1971 do Stoczni Gdańskiej).

W VIII 1980 uczestnik strajku w SG, od IX 1980 w „S”; od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 członek Prezydium KZ, od XI 1981 przewodniczący KZ; w VII 1981 delegat na I WZD Regionu Gdańskiego.

13–15 XII 1981 uczestnik strajku w SG, przewodniczący KS. 15 XII 1981 aresztowany, przetrzymywany w AŚ w Gdańsku, 28 V 1982 skazany przez Sąd Wojewódzki w Gdańsku na 2 lata więzienia w zawieszeniu, zwolniony. Po wyjściu współzałożyciel i szef TKZ „S” w SG; 1982–1988 współorganizator pomocy dla rodzin osób represjonowanych, zbierania składek, wydawania podziemnego pisma „Rozwaga i Solidarność”, dokumentów: „Karta 84”, „Posłanie do ujarzmionych narodów Europy środkowej”, druków okolicznościowych. W V i VIII 1988 przewodniczący KS w SG, członek Prezydium MKS.

Od 1990 na emeryturze. 1991–1995 w ZChN, 1996–2000 w ROP, wiceprzewodniczący Okręgu. 1991–1993 poseł RP z listy Wyborczej Akcji Katolickiej. Od 1994 członek Stowarzyszenia Osób Represjonowanych Godność w Gdańsku, od 2003 członek Stowarzyszenia Solidarni z Kolebki.

1970–1987 uzyskał 14 dyplomów uznania za prototypowe projekty statków; uhonorowany Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1972), wyróżniony m.in. odznaką Zasłużony Stoczni Gdańskiej (1981), odznaczeniem Polonia Mater Nostra Ert (1999), odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

Bogusław Gołąb, Arkadiusz Kazański