Waligórski Ewaryst
Ewaryst Waligórski, ur. 19 VIII 1937 w Pobiedziskach k. Poznania. Absolwent Politechniki Szczecińskiej, kierunek transport lądowy (1961).
Pracownik PKP: 1961-1964 stażysta, w 1963 z-ca naczelnika Lokomotywowni Szczecin Wzgórze Hetmańskie, 1965-1967 z-ca naczelnika Oddziału Trakcji w Szczecinie, w 1968 z-ca naczelnika Zarządu Wagonów Pomorskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, 1969-1979 naczelnik Zarządu Wagonów Pomorskiej DOKP. Uczestnik wydarzeń Czerwca 1956 w Poznaniu (sfotografowany). W XII 1970 uczestnik manifestacji pod KW PZPR. Od 1977 współpracownik ROPCiO, kolporter niezależnych wydawnictw. Od 1978 członek KIK; w VI 1979 organizator pielgrzymki do Gniezna w czasie pobytu w Polsce Jana Pawła II; zwolniony ze stanowiska naczelnika. 1979-1981 pracownik Biura Ekonomicznego Pomorskiej DOKP. W 1980 założyciel, do 1989 działacz Szczecińskiego Klubu Katolików.
W VIII 1980 członek delegacji Pomorskiej DOKP do strajkującej Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego; z-ca przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego WZZ; od IX 1980 w „S”; 21-26 X 1980 uczestnik głodówki kolejarzy we Wrocławiu; wiceprzewodniczący, od II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1981 przewodniczący KZ „S” Okręgu Pomorskiego PKP, współzałożyciel (1980/1981) niezależnego tygodnika w Pomorskiej DOKP „Właściwy Tor”, autor; w VI i VII 1981 delegat na I WZD Regionu Pomorze Zachodnie, członek Prezydium ZR ds. współpracy z Komisjami Zakładowymi „S”, od X 1981 wiceprzewodniczący Ogólnopolskiej Sekcji „S” Kolejarzy, delegat na I KZD; współzałożyciel, działacz (z Janem Tarnowskim) KOWzP.
13-15 XII 1981 uczestnik strajku w Stoczni, 15 XII 1981 aresztowany, osadzony w AŚ w Szczecinie, Inowrocławiu i Bydgoszczy, sądzony przez Sąd Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy w tzw. procesie jedenastu, uniewinniony, zwolniony 5 III 1982. W 1982 pracownik biurowy w Oddziale ds. Racjonalizacji i Postępu Technicznego Pomorskiej DOKP, 1982-1989 referent w Dziale Technicznym Zarządu Wagonów. 5 V 1982 internowany w Ośr. Odosobnienia w Wierzchowie i Strzebielinku, zwolniony 2 XII 1982. 1983-1989 przewodniczący TKZ „S” w Pomorskiej DOKP, działacz konspiracyjnych struktur kolejarzy, kolporter wydawnictw podziemnych; współorganizator listopadowych spotkań kolejarzy na Jasnej Górze oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy Duszpasterstwa Ludzi Pracy, struktury kościelne, faktycznie posiadające charakter stowarzyszeń, których celem było wzmocnienie moralne i rozwój duchowy pracujących, a także pobudzenie ich do aktywności w życiu zawodowym i społecznym. Ich działalność nie zawsze była całkowicie jawna. Pierwsze DLP powstały w 1973, szczególny rozkwit tych struktur, często przy współudziale laikatu, nastąpił w okresie stanu wojennego i delegalizacji „S”, co wynikało z bieżących potrzeb – głównie pomocy internowanym działaczom związku, ale także np. potrzeby wspólnotowości czy dalszego samokształcenia po zawieszeniu działalności kursów organizowanych w ramach tzw. Uniwersytetu Latającego. Zazwyczaj opiekunami duszpasterstw byli księża diecezjalni: proboszczowie albo delegowani do tej pracy wikariusze, np. Jerzy Popiełuszko, który od I 1979 pełnił posługę jako duszpasterz średniego personelu medycznego w archidiecezji warszawskiej. Jednym z prężniej działających DLP kierował w parafii św. Maksymiliana w nowohuckich Mistrzejowicach ks. Kazimierz Jancarz, który organizował tam m.in. czwartkowe Msze za Ojczyznę. Z duszpasterstwem tym był związany ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Często opiekę nad DLP sprawowali także księża zakonnicy. DLP przede wszystkim pogłębiały świadomość chrześcijańską; ich członkowie poznawali katolicką naukę społeczną, papieskie encykliki, aktualności z życia gospodarczego i społecznego. W ramach DLP organizowano od 1982 Ogólnopolską Pielgrzymkę Ludzi Pracy, która w 3. sobotę i niedzielę IX każdego roku wyruszała (i wyrusza) na Jasną Górę. DLP organizowały pielgrzymki także do innych miejsc kultu religijnego. Choć wszystkie one miały charakter religijny, pozwalały zarazem pracownikom, szczególnie tym zrzeszonym w „S”, na zamanifestowanie jedności i starań w walce o wolność, godność człowieka pracy i prawa pracownicze. Przeciwko DLP protestowały niejednokrotnie władze państwowe, traktując ich działalność jako zagrożenie w sferze wpływu na środowiska robotnicze. DLP prowadziły ponadto działalność samokształceniową, budowały poczucie wspólnoty w kręgu wartości chrześcijańskich, wywierały pozytywny wpływ na życie religijne, społeczne, rodzinne, zawodowe i polityczne. (głównie przy parafii św. Andrzeja Boboli), współorganizator Mszy za Ojczyznę, Tygodni Kultury Chrześcijańskiej i działalności Szczecińskiego Klubu Katolików, współorganizator pomocy dla osób represjonowanych. W VIII 1988 uczestnik strajku stacji PKP Port Centralny Szczecin. Od 18 I 1989 przewodniczący Komitetu Założycielskiego, następnie KZ „S” Kolejarzy Pomorskiej DOKP.
Współorganizator, od III 1989 członek Obywatelskiego Komitetu Porozumiewawczego „S” Regionu Pomorze Pomorze „Pomorze”, podtytuł: „Pismo niezależne”, sygnowane przez Tymczasowy Zarząd Regionu Pomorza Zachodniego NSZZ „Solidarność”. Zachodnie. Od XII 1989 wiceminister, 1990-1992 minister transportu i gospodarki morskiej w rządach kolejno: Tadeusza Mazowieckiego, Krzysztofa Bieleckiego, Jana Olszewskiego, w 1993 starszy radca w Dyrekcji Generalnej PKP w Warszawie, 1993-2000 przedstawiciel PKP w Bratysławie, 2000-2005 radca ds. transportu w Ambasadzie RP tamże, od IX 2005 ponownie przedstawiciel PKP tamże. Od 1992 zawieszone członkostwo w „S” z powodu objęcia wysokich stanowisk państwowych.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).
1981-1984 rozpracowywany przez Wydz. III-A/V KW MO/WUSW w Poznaniu w ramach SOR krypt. Flep; 1983-1988 przez Wydz. II/V WUSW w Poznaniu w ramach KE/SOR krypt. Flep/Góra.