Wierzbicka-Rusiecka Joanna Maria
Joanna Maria Wierzbicka-Rusiecka, ur. 23 V 1934 w Warszawie, zm. 15 V 2017 w Piasecznie. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Filologii Rosyjskiej (1954).
1952–1959 redaktorka w Polskim Radiu, zwolniona z pracy po opublikowaniu jej art. przez paryską „Kulturę”, 1959–1960 pracownik Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Chińskiej, 1960 redaktorka „Gromady – Rolnika Polskiego”, 1961–1962 prace dorywcze, 1963–1986 reżyser filmów dokumentalnych w TVP (1963–1969 półlegalnie, jako Igor Zakrzewski), 1986 zwolniona z pracy.
III–XII 1982 współzałożycielka, osoba zbierająca informacje, redaktorka, przepisywaczka, organizatorka kolportażu pisma dla internowanych „Skrót”, organizatorka sieci informacyjnej i kolportażu podziemnych wydawnictw. 1982–1983 gromadziła listy osób przetrzymywanych w obozach i więzieniach, opisy panujących tam warunków oraz relacje, które były przemycane do Paryża, gdzie ukazały się pt. Głosy zza muru w „Zeszytach Historycznych” (nr. 62, 63, 65). IV 1983–VII 1984 założycielka, redaktorka, organizatorka sieci współpracowników, druku i kolportażu podziemnego pisma „AIS”, X 1984–VI 1986 współzałożycielka, redaktorka, organizatorka kolportażu podziemnego pisma „KAT”. 1984 współtwórczyni Krajowej Agencji Terenowej. 15 VI 1986 aresztowana w czasie drukowania wydawnictw podziemnych, osadzona w AŚ Warszawa-Grochów, opracowała i wydała tam 2 nr. podziemnego pisma „Kamczatka”, 23 VI 1986 skazana na rok i 6 mies. pozbawienia wolności, 5 VIII 1986 zwolniona na mocy amnestii. 1986–1988 zaangażowana w odbudowę sieci informacyjnej, zbieranie i przepisywanie materiałów z terenu, przekazywanie ich zaprzyjaźnionym redakcjom. 1987 autorka nakręconego w podziemiu filmu Adam Bień – ostatni świadek. 1987–1999 współpracownik Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi (m.in. 1989 autorka filmu Krwawa Iława); 1988 organizatorka tajnych szkoleń drukarskich w domu nad Biebrzą.
V–VII 1989 współzałożycielka, redaktorka pisma Ziemi Grajewskiej „Powiatówka”, 1989 przywrócona do pracy w TVP, 1989–1992 reżyser, od 1992 realizatorka filmów dokumentalnych, współwłaścicielka Agencji Filmowej Malwa. 1989–1992 członek „S” Ziemi Grajewskiej.
Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).
1958–1972 rozpracowywana przez Wydz. IV Dep. III MSW; 15 IX 1983–30 IX 1986 przez Wydz. III Dep. V MSW w ramach SOR krypt. Kurs; 30 IX 1986–13
II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo.
1987 przez Wydz. III Dep. V MSW w ramach KE krypt. Venus.
Anna Grażyna Kister