Ogniwo (Wrocław)
„Ogniwo” (Wrocław), niezależny miesięcznik społeczno-kulturalny, od nr. 46 niezależny miesięcznik, nr 52 niezależne pismo wydawane we Wrocławiu X 1983–wiosna 1989. Ukazały się 52 nr., obj. 8–32 s., format A5, od nr. 48 z 1988 A4, druk na powielaczu, sitodruk, offsetowy, nakł. 1500–3000 egz., 1983–1987 miesięcznik. 1988–1989 ukazywało się nieregularnie: VIII 1988 do pocz. 1989, numeracja ciągła z wyj. nr 38/40 i nr 43–44 z 1987, nr 47/48 i nr 49/51 z 1988, nr 52 z 1989 brak określenia mies.; nr 8 i nr 42 ukazały się jako nr specjalny; V 1986 wydano nr 26bis pt. „Ogniwo Zjazdowe”, format B5 jako satyryczny nr na X Zjazd PZPR. Z nr .15 i nr 16 ukazał się „Serwis Informacyjny” – dodatek do niezależnego miesięcznika „Ogniwo”.
Wydawca i druk: Niezależne Warsztaty Graficzne Ogniwo/Koordynacja Wydawnicza przy RKW „S” Dolny Śląsk/Kooperacja Wydawnicza przy RKW NSZZ „S” Dolny Śląsk.
W redakcji: Włodzimierz Mękarski i Ludwik Kluźniak, z którymi współpracowali m.in.: Tomasz Gabiś (ps. Andrzej Lerh, T. Roy), Krzysztof Gulbinowicz (ps. Józef Ziuk), Andrzej Maśnica (ps. Jędrzej Leppen), Aleksander Popiel (ps. Marek Porcjusz), Edmund Osmańczyk, przedstawicielem pisma w Szwecji był Jerzy Jurkiewicz. Numer 24 z 1986 ukazał się bez podania składu redakcji, a nr. 46, 47/48 z 1988 bez drukarni.
Pismo w zamierzeniach redaktorów miało stanowić „ogniwo niezależnego społeczeństwa” w świetle umów społecznych z Sierpnia ’80, dokumentów końcowych I KZD NSZZ „S” i nauki społecznej Kościoła; miało charakter publicystyczny. Dominowała tematyka społeczna, polityczna i ekonomiczna, refleksje filozoficzne i analizy historyczne, informacje o losie więźniów politycznych i działaniach podejmowanych na rzecz ich uwolnienia. Publikowano dokumenty programowe RKW Dolny Śląsk oraz teksty omawiające sytuację kraju. Podejmowano tematy kontrowersyjne oraz krytyczne wobec kierownictwa „S” oraz alternatywnych ruchów społecznych, m.in. WiP, Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego. Zamieszczano utwory literackie i filozoficzne, m.in.: Alberta Camusa, Julia Cortazara, Jerzego Ficowskiego, Karla Jaspersa, Jacka Kaczmarskiego, Feliksa Konecznego, Sławomira Mrożka, Bertranda Russella, Williama Styrona, Ewy Szumańskiej, Włodzimierza Wysockiego, Józefa Życińskiego, Stefana Kisielewskiego. Pismo urozmaicały rysunki satyryczne, m.in. Andrzeja Krauzego, Andrzeja Mleczki. Opublikowano kilkanaście tekstów piosenek zespołów punkowych. II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, II, tzw. II Krajówka, powstała w III 1982 w Trójmieście z inicjatywy: Tadeusza Harasimowicza (od XII 1981 na emeryturze, wcześniej gł. księgowy w Gdańskich Zakładach Rybnych, doradca tamtejszej KZ „S”), Józefa Koska (dźwigowy w Zarządzie Portu Gdynia), Pawła Slezyngiera (mistrz na Wydz. K-2 Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, przewodniczący „S” na największym wydziale stoczni), Jana Gawina (w III 1982 w SKP, od X 1982 pracownik Okręgowego Przedsiębiorstwa Wodno-Kanalizacyjnego w Gdyni), Pawła Zińczuka (ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina, od IX 1980 łącznik Wydz. P-1 z Komitetem Założycielskim „S” w SG, nast. członek KZ), Janusza Satory (w 1980 w WZZ, w VIII 1980 członek KS w Elmorze; nast. wiceprzewodniczący KZ; 15 XII 1981 organizator 1-dniowego strajku w zakładzie, nast. w ukryciu), Ryszarda Jankowskiego (ze Stoczni Nauta w Gdyni), Jana Kisielewskiego, we współpracy z Tadeuszem Kulczyńskim (z Gdańskiej Stoczni Remontowej) i przedstawicielami Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte: Andrzejem Adamczykiem, Romanem Wyżlicem, Janem Wójcikiem. W komórce poligraficznej II Krajówki byli: Andrzej Andrzejewski, Justyn Baranowski, Witold Szaniawski; Tadeusz Szozda (łącznik z II KK). Członkowie II Krajówki m.in. kolportowali pisma podziemne („Tygodnik Mazowsze”, „Solidarność Narodu”). 28 VIII 1982 wystosowano „Apel do społeczeństwa” nawołujący do udziału w manifestacjach. Nazwa organizacji (miała posłużyć do sygnowania dokumentów) była kwestią sporną: II KK NSZZ „S” zaproponował T. Harasimowicz, by nadać większą rangę programowi, nad którym pracowali przedstawiciele największych zakładów Trójmiasta. Dokument: „Program budowy ugody narodowej” został ostatecznie zredagowany w VII 1982 przez P. Slezyngiera we współpracy z T. Harasimowiczem i P. Zińczukiem (podczas spotkania w jego mieszkaniu); był to przeredagowany tekst tez Prymasowskiej Rady Społecznej (opublikowanych 5 IV 1982). Wydany 4 VIII 1982 program podpisano: „Delegaci i Pracownicy. II KK NSZZ «S» (działająca na czas zawieszenia Związku)”. Zastrzeżenie to dołączono, by podkreślić, że II Krajówka nie dąży do przejęcia władzy w „S”. Żądano m.in.: odwołania stanu wojennego, likwidacji ograniczeń praw i swobód obywatelskich, uwolnienia internowanych, uniewinnienia aresztowanych, przywrócenia do pracy zwolnionych za działalność związkową, zaniechania represji wobec pracowników nauki. Spotkania II Krajówki odbywały się: w mieszkaniach T. Harasimowicza w Sopocie, P. Zińczuka w Gdańsku, w mieszkaniu przy ul. Leczkowa, na przystankach SKM Gdańsk Politechnika i Gdynia-Redłowo, w parkach. W V 1982 na Łysej Górze w Sopocie członkowie II Krajówki spotkali się z poszukiwanym listem gończym Bogdanem Lisem, który interesował się nastrojami w zakładach pracy; postanowiono utrzymywać kontakt, II Krajówka zobowiązała się przekazać mu przez łącznika opracowany program organizacji. II Krajówka została rozbita na przełomie XII 1982/I 1983; 9 XII 1982 zatrzymano, nast. aresztowano P. Slezyngiera, 19 I 1983 – J. Koska, 24 I 1983 – T. Harasimowicza, 27 I 1983 – J. Gawina, 7 II 1983 – P. Zińczuka, 30 V 1983 – R. Jankowskiego, na pocz. VII 1983 – J. Satora. J. Kisielewski od I 1983 ukrywał się, późn. został zatrzymany. 27 VII 1983 ppłk Stefan Rutkowski, Naczelnik Wydz. Śledczego WUSW w Gdańsku, wniósł wniosek o umorzenie śledztwa na mocy amnestii. 16 XI 1983 Sąd Rejonowy w Gdańsku umorzył śledztwo. 1988, mimo zmiany szaty graficznej pisma, podniesienia jakości druku i wzbogacenia licznymi ilustracjami, zaczęły się kłopoty wydawnicze. Redakcja, mimo inspirowania się ideałami „S”, zachowywała niezależność, z czasem obierając bardziej liberalny kierunek. Numer ostatni, 52, wydrukowano na pocz. 1989. Pismo kolportowane w regionie dolnośląskim, odpłatnie w cenie (zależnie od momentu) 10–200 zł.